Śruba stopowa to kluczowy element przytwierdzenia szynowego typu K, pełniący fundamentalną rolę w zachowaniu stabilności toru kolejowego. Jej zadaniem jest solidne mocowanie stopy szyny do podkładu, co przekłada się na bezpieczeństwo i trwałość całej konstrukcji torowej. W praktyce takie przytwierdzenia stosuje się głównie na liniach o większym obciążeniu, gdzie wymagane są naprawdę mocne i niezawodne rozwiązania. Moim zdaniem, nie ma tutaj miejsca na kompromisy – dobrze dokręcona śruba stopowa eliminuje ryzyko przesuwania się szyny względem podkładu, co bywa powodem luzów torowych lub nawet wykolejeń. Warto wiedzieć, że typ K, znany też jako tzw. przytwierdzenie normalne, przez długie lata stanowił standard na polskich kolejach i dalej spotyka się go na wielu liniach. Branżowe przepisy, jak np. instrukcja Id-1 PKP PLK, bardzo wyraźnie opisują rolę śruby stopowej i jej montaż. Co ciekawe, śruby te muszą mieć określoną wytrzymałość na rozciąganie i odporność na warunki atmosferyczne. Z mojego doświadczenia wynika, że prawidłowy montaż oraz regularna kontrola ich dokręcenia to podstawa bezawaryjnej eksploatacji toru. Jeżeli kiedyś trafisz na remont torowiska, zwróć uwagę na moment dokręcania śrub – nie każdy wykonawca pamięta, jak ważne jest odpowiednie dociągnięcie. W sumie, bez śrub stopowych nie byłoby możliwe pewne zamocowanie szyn do podkładów drewnianych czy betonowych – to taka trochę niepozorna, ale bardzo istotna część całej układanki kolejowej.
Wiele osób myli pojęcia związane z elementami mocowania szyn, co jest całkiem zrozumiałe, bo terminologia kolejowa bywa myląca – szczególnie, gdy na pierwszy rzut oka wydaje się, że każdy metalowy element przy szynie to śruba, łubek albo kotwa. Jednak w przypadku przytwierdzenia szynowego typu K, tylko śruba stopowa naprawdę spełnia tę funkcję. Łubek szynowy to raczej element stosowany do łączenia końców szyn – nie przytwierdza szyny do podkładu, tylko spina dwie szyny razem, zapewniając im ciągłość i odpowiednią sztywność styku. Trochę taki 'łącznik', ale zupełnie inna rola niż śruby stopowej. Kotwa żeliwna natomiast jest już zupełnie czym innym – jej zadaniem jest zapobieganie przesuwaniu się podkładów względem podsypki balastowej, czasem stosuje się ją też do wzmacniania zamocowań w trudnych warunkach gruntowych. Nie zapewnia jednak bezpośredniego przytwierdzenia szyny do podkładu. Z kolei śruba łubkowa, jak sama nazwa wskazuje, służy do mocowania łubków do szyn na złączach – to ważny element, ale związany z innym zakresem prac. Typowym błędem jest utożsamianie tych śrub z mocowaniem samej szyny do podkładu, co wynika często z pobieżnej znajomości budowy toru lub mylenia systemów przytwierdzeń. W praktyce, tylko śruba stopowa w systemie typu K przenosi siły pionowe i poziome z szyny na podkład, a tym samym odpowiada za utrzymanie prawidłowej geometrii toru. Warto, moim zdaniem, zawsze wracać do instrukcji technicznych (np. Id-1 lub WTWiO PKP), gdzie jasno określono funkcje każdego z tych elementów. Świadomie wybierając właściwe rozwiązanie, nie tylko spełniamy normy, ale też zapewniamy bezpieczeństwo ruchu kolejowego na długie lata.