Kosztorys powykonawczy sporządzany metodą szczegółową jest kluczowym elementem procesu budowlanego, ponieważ dokładnie odzwierciedla rzeczywiste koszty poniesione w trakcie realizacji projektu. Metoda szczegółowa polega na dokładnym zebraniu i analizie wszystkich wydatków związanych z danym przedsięwzięciem, co pozwala na precyzyjne określenie kosztów poszczególnych robót, materiałów oraz usług. Przykładem zastosowania tej metody jest budowa obiektu, gdzie każdy etap, jak fundamenty, konstrukcja i wykończenie, jest dokładnie dokumentowany z wyszczególnieniem użytych materiałów oraz robocizny. Ponadto, zgodnie z normami kosztorysowania w Polsce, takimi jak PN-ISO 12006-2, dokładność i szczegółowość kosztorysu powykonawczego są niezbędne do rzetelnego rozliczenia inwestycji oraz analizy efektywności finansowej projektu. Zastosowanie szczegółowej metody kosztorysowania pozwala także na identyfikację potencjalnych oszczędności oraz optymalizację przyszłych projektów, co jest istotne w kontekście zarządzania budżetem i ryzykiem w budownictwie.
Wybór metod uproszczonej, wskaźnikowej lub analogicznej do sporządzania kosztorysu powykonawczego nie jest adekwatny, ponieważ każda z tych metod ma swoje ograniczenia i nie zapewnia takiej dokładności jak metoda szczegółowa. Metoda uproszczona, z założenia, ma na celu szybkie szacowanie kosztów, jednak nie uwzględnia specyficznych warunków danego projektu, co może prowadzić do znacznych różnic między szacunkami a rzeczywistymi kosztami. Przy wykorzystaniu metody wskaźnikowej, opierającej się na historycznych danych oraz wskaźnikach kosztów, ryzyko błędu jest wysokie, zwłaszcza w projektach o unikalnych wymaganiach, co może skutkować niedoszacowaniem lub przeszacowaniem kosztów. Metoda analogiczna, z kolei, polega na porównywaniu z podobnymi projektami, co nie zawsze jest możliwe w przypadku inwestycji budowlanych, które często mają indywidualny charakter. Używanie tych metod może prowadzić do pokuszenia się o uproszczenia i pominięcia istotnych szczegółów, co skutkuje nieefektywnym zarządzaniem budżetem i ryzykiem. Dlatego, bez względu na wybraną metodę, zawsze kluczowe jest dążenie do jak największej precyzji i szczegółowości w analizie kosztów powykonawczych.