Litwa jest członkiem Układu z Schengen, co oznacza, że obywatele krajów członkowskich mogą podróżować do niej bez kontroli granicznych. W ramach tego systemu, powstałego w 1995 roku, zredukowano kontrole graniczne pomiędzy państwami członkowskimi, co znacząco ułatwia podróżowanie i handel. Przykładem praktycznym jest możliwość swobodnego poruszania się po krajach bałtyckich, co sprzyja turystyce i integracji regionalnej. Litwa, jako członek Schengen, również uczestniczy w systemie informacji Schengen (SIS), który pozwala na wymianę informacji o osobach i przedmiotach. Przyjęcie Litwy do Schengen miało miejsce w 2007 roku, co wpisuje się w długofalową strategię Unii Europejskiej na rzecz otwartego rynku i mobilności obywateli. Warto zwrócić uwagę, że członkostwo w Schengen wiąże się z przestrzeganiem określonych standardów dotyczących ochrony granic oraz współpracy w zakresie bezpieczeństwa.
Cypr, Irlandia i Bułgaria nie są członkami Układu z Schengen, co może prowadzić do nieporozumień dotyczących ich statusu w kontekście swobodnego przemieszczania się. Cypr, mimo iż jest członkiem Unii Europejskiej, nie przystąpił do Schengen z powodów związanych z bezpieczeństwem granic i polityką wewnętrzną. W przypadku Irlandii, kraj ten zdecydował się na utrzymanie odrębnego systemu kontroli granicznych w ramach tzw. układu „Common Travel Area” z Wielką Brytanią, co oznacza, że podróżni mogą przemieszczać się pomiędzy tymi dwoma krajami bez kontroli granicznych, ale nie są częścią Schengen. Bułgaria z kolei, mimo że stara się o przystąpienie do Schengen od 2012 roku, boryka się z problemami związanymi z zarządzaniem granicami oraz kwestiami dotyczącymi bezpieczeństwa, co opóźnia jej akcesję. Błędem myślowym jest założenie, że wszystkie państwa UE są automatycznie członkami Schengen, co nie jest zgodne z rzeczywistością. Warto zrozumieć, że przystąpienie do Układu z Schengen wiąże się z koniecznością spełnienia określonych kryteriów, w tym efektywnego zarządzania granicami zewnętrznymi oraz współpracy w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego. Zatem, analiza przynależności państw do Schengen wymaga znajomości zarówno aspektów prawnych, jak i rzeczywistych praktyk w dziedzinie kontroli granicznych.