EXT4 to system plików stworzony specjalnie z myślą o Linuksie i na dziś chyba najczęściej wybierany podczas instalacji większości dystrybucji, przynajmniej z tych bardziej popularnych. EXT4, czyli Fourth Extended File System, jest uznawany za stabilny, bardzo wydajny i bezpieczny – w codziennym użytkowaniu trudno go czymś zaskoczyć. Z mojego doświadczenia wynika, że jeśli ktoś instaluje Ubuntu, Debiana, czy nawet Arch Linux, to niemal na pewno decyduje się właśnie na EXT4, bo to taka złota reguła w świecie Linuksa. Co ciekawe, EXT4 nie jest obsługiwany natywnie przez Windows – nawet najnowsze wersje tego systemu nie potrafią w prosty sposób odczytać czy zapisać danych na partycji EXT4 bez specjalnych narzędzi zewnętrznych, które na dodatek bywają zawodne. Praktyka pokazuje, że do backupów, serwerów czy laptopów z Linuksem EXT4 po prostu się sprawdza – nie ma problemów z fragmentacją, obsługuje bardzo duże pliki, a dziennikowanie gwarantuje bezpieczeństwo danych. Tak naprawdę, EXT4 to niejako branżowy standard pod Linuksa. Dobrą praktyką jest korzystanie z tego systemu plików przy instalacji Linuksa, jeśli nie planujesz współdzielić partycji z Windowsem. Trochę szkoda, że Microsoft nie zaimplementował obsługi EXT4 na stałe, ale może to się zmieni w przyszłości – na razie EXT4 jest domeną Linuksa i to chyba się nie zmieni szybko.
Wybór systemu plików to temat, który potrafi namieszać, zwłaszcza jeśli ktoś myli pojęcia związane ze zgodnością między systemami operacyjnymi. FAT32 oraz FAT16 to stare systemy plików, zaprojektowane jeszcze w czasach DOS-a i pierwszych wersji Windows. Ich największą zaletą jest uniwersalność – korzystają z nich niemal wszystkie systemy operacyjne, także Linuks, Windows, a nawet niektóre sprzęty audio czy kamery. Są jednak mocno przestarzałe, mają ograniczenia rozmiaru pliku i partycji, dlatego dziś stosuje się je głównie na pendrive’ach i kartach pamięci, gdzie kompatybilność jest ważniejsza niż wydajność czy bezpieczeństwo. NTFS z kolei to format wymyślony przez Microsoft i jest domyślnym systemem plików w nowszych wersjach Windows (od XP wzwyż). Co prawda Linuks potrafi już całkiem nieźle obsługiwać NTFS (np. dzięki sterownikowi ntfs-3g), ale to wciąż „obcy” dla niego system i zdecydowanie nie jest dedykowany Linuksowi – nie wykorzystuje wszystkich możliwości tego systemu, a czasem bywają problemy z uprawnieniami czy wydajnością. Natomiast EXT4 powstał specjalnie z myślą o Linuksie i jako jedyny z wymienionych nie jest natywnie obsługiwany przez Windows. To typowy błąd, że można uznać FAT32 czy nawet NTFS za format „typowo linuksowy”, bo po prostu Linuks radzi sobie z ich obsługą, ale nie są jego domeną. Dlatego kluczowa jest świadomość, że EXT4 to system plików tworzony pod Linuksa, stosowany na serwerach, komputerach biurkowych czy nawet w urządzeniach wbudowanych, a Windows go „nie widzi” bez kombinowania. W praktyce, jeśli ktoś chce dzielić dysk między Windows a Linuksem, powinien wybierać FAT32 lub NTFS, natomiast gdy zależy mu na pełnej funkcjonalności Linuksa i bezpieczeństwie danych – EXT4 jest najlepszym wyborem.