Operacja warunkowa to coś, co w programowaniu spotyka się na każdym kroku. Słowo kluczowe „if” jest takim fundamentem, bez którego trudno wyobrazić sobie jakikolwiek prosty algorytm. Można powiedzieć, że to taki podstawowy budulec logiki w większości popularnych języków, jak Python, Java, C++, C#, JavaScript – wszędzie tam „if” rozpoczyna warunkowe rozgałęzienie. Praktycznie zawsze wygląda to mniej więcej tak: if (warunek) { // kod gdy warunek prawdziwy }. Dzięki temu można sterować przepływem programu i reagować na różne sytuacje, zależnie od zmiennych lub wyniku działania funkcji. Co ciekawe, samo „if” to skrót od angielskiego „jeśli”, więc nawet osoby, które nie znają za dobrze języka angielskiego, łatwo zapamiętują jego działanie. Moim zdaniem, warto zawsze na początku nauki programowania dobrze zrozumieć, jak działa instrukcja warunkowa, bo potem przy bardziej złożonych projektach nie raz ratuje nam skórę. Dla przykładu – gdy programujemy prostą aplikację do logowania, najpierw sprawdzamy if hasło jest prawidłowe, potem if użytkownik jest aktywny, itd. To jest naprawdę uniwersalne narzędzie, a przy okazji bardzo czytelne i intuicyjne. Warto jeszcze wiedzieć, że „if” to element tzw. struktury sterowania, której znajomość jest absolutną podstawą, według praktycznie wszystkich standardów nauczania i dokumentacji języków programistycznych.
Często początkujący programiści mylą różne słowa kluczowe w językach programowania, co jest zupełnie zrozumiałe – w końcu na pierwszy rzut oka „do”, „for” czy „while” też zapowiadają jakąś operację sterowania przebiegiem programu. Jednak każde z nich pełni zupełnie inną rolę niż instrukcja warunkowa. „Do” pojawia się w konstrukcji pętli do-while, gdzie kod wykonuje się przynajmniej raz, niezależnie od warunku, a dopiero potem sprawdzany jest warunek powtórzenia. To raczej słowo-klucz używane do pętli, nie do rozgałęziania logiki. „For” z kolei to typowa pętla iteracyjna, którą świetnie zna każdy, kto przechodził przez sortowanie tablic albo pracował z kolekcjami – wykorzystuje się ją głównie do powtarzania tej samej sekwencji kodu określoną liczbę razy. No i „while” – to kolejny typ pętli, w którym powtarzamy blok kodu dopóki wyrażenie logiczne jest prawdziwe. Wszystkie te instrukcje mają wspólny mianownik: służą do powtarzania (iteracji), a nie do warunkowego rozgałęziania. Czasami można się pogubić, bo w niektórych językach wygląda to podobnie składniowo, ale zastosowanie jest zupełnie inne. Typowym błędem jest sądzenie, że każda instrukcja z nawiasem i blokiem kodu to warunek, ale tak nie jest – warto wyćwiczyć rozróżnianie tych pojęć. W praktyce, jeśli zależy nam na wybraniu, czy dany blok kodu się wykona, czy nie – sięgamy po „if”. Jeśli chcemy coś powtarzać wielokrotnie, wtedy przydadzą się „for”, „while” i „do”. Z mojego doświadczenia wynika, że solidne zrozumienie tej różnicy pozwala pisać kod logiczniejszy, czytelniejszy i zgodny ze standardami branżowymi. Słowem, „if” to warunkowe rozgałęzienie, cała reszta – pętle. Niby drobiazg, a jednak bardzo kluczowa sprawa!