Prawidłowo – istota badania dopplerowskiego polega właśnie na bardzo dokładnym pomiarze prędkości i kierunku przepływu krwi w naczyniach. Wykorzystuje się tu efekt Dopplera: fala ultradźwiękowa wysłana przez głowicę USG odbija się od poruszających się krwinek, a aparat analizuje zmianę częstotliwości odbitego sygnału. Na tej podstawie wylicza z dużą precyzją prędkość przepływu oraz to, czy krew płynie w stronę głowicy czy od niej. W praktyce klinicznej pozwala to ocenić np. zwężenia tętnic szyjnych, niedrożności tętnic kończyn dolnych, wydolność żył (refluks w niewydolności żylnej), a także przepływy w naczyniach nerkowych czy w tętnicy płucnej. W badaniach położniczych Doppler służy do oceny przepływów w tętnicy pępowinowej, środkowej mózgowej płodu czy tętnicach macicznych, co pomaga ocenić ryzyko niedotlenienia czy hipotrofii płodu. W dobrych praktykach pracowni USG przepływy ocenia się zarówno w trybie dopplera spektralnego (wykres prędkości w czasie), jak i dopplera kolorowego lub power Doppler, który pokazuje rozmieszczenie i charakter przepływu w obrazie przestrzennym. Moim zdaniem warto zapamiętać, że Doppler nie mierzy „trochę” czy „orientacyjnie” – przy prawidłowo ustawionym kącie insonacji, właściwej skali i kalibracji aparatu umożliwia bardzo precyzyjną, ilościową ocenę hemodynamiki, z wyliczeniem wskaźników takich jak PSV, EDV, RI czy PI, co jest standardem w nowoczesnej diagnostyce naczyniowej USG.
W diagnostyce obrazowej łatwo wrzucić różne techniki do jednego worka i myśleć, że skoro to „badanie”, to można nim zmierzyć prawie wszystko. W przypadku ultrasonografii dopplerowskiej kluczowe jest jednak zrozumienie, co tak naprawdę mierzymy. Efekt Dopplera opisuje zmianę częstotliwości fali odbitej od poruszającego się obiektu. W medycynie tym obiektem są krwinki płynące w naczyniu, więc badanie dopplerowskie z definicji służy do oceny przepływu krwi, a nie struktury stałe czy ilość płynu. Pomiar stopnia odwapnienia kości wykonuje się metodami densytometrii (np. DXA), ewentualnie ocenia się pośrednio strukturę kostną w RTG czy TK. Ultradźwięki w klasycznym USG pokazują zarys kości, ale nie dają precyzyjnej, ilościowej informacji o mineralizacji w takim sensie, jak wymaga tego diagnostyka osteoporozy, a już na pewno nie przy użyciu modułu Dopplera. Podobnie jest z płynem w jamie opłucnej: USG bardzo dobrze wykrywa obecność płynu, pozwala ocenić jego charakter (bezechowy, z echami wewnętrznymi, przegrodzony), a nawet w przybliżeniu oszacować objętość. Jednak robi się to na podstawie obrazu B-mode i pomiarów odległości, a nie na podstawie sygnału dopplerowskiego. Płyn w jamie opłucnej zwykle nie ma istotnego przepływu, więc Doppler nie ma tu specjalnie co mierzyć. Częsty błąd myślowy to przekonanie, że „Doppler to tylko takie lekkie, orientacyjne spojrzenie na przepływ”. W rzeczywistości, przy prawidłowej technice, jest to metoda bardzo dokładna, pozwalająca na ilościowy pomiar prędkości przepływu krwi i analizę krzywych przepływu w czasie. Wymaga to jednak dobrego ustawienia kąta insonacji (najlepiej około 60°), odpowiedniego doboru skali prędkości, filtrów i gainu. Mówienie o „nieznacznym pomiarze przepływu” jest więc trochę mylące – współczesne aparaty USG Doppler są projektowane właśnie po to, żeby ten pomiar był jak najbardziej precyzyjny i powtarzalny, zgodnie ze standardami badań naczyniowych stosowanymi w angiologii, kardiologii i radiologii.