Prawidłowo wskazana odpowiedź „trwałe wyleczenie” dobrze oddaje sens radioterapii paliatywnej. Napromienianie paliatywne stosuje się u chorych, u których nowotwór jest najczęściej uogólniony, nieoperacyjny albo bardzo zaawansowany miejscowo i szanse na całkowite wyleczenie są znikome. Celem takiego leczenia nie jest więc radykalne usunięcie choroby, tylko poprawa jakości życia pacjenta. W praktyce oznacza to głównie zmniejszenie dolegliwości bólowych, redukcję krwawień z guza, zmniejszenie duszności przy naciekach na płuca czy oskrzela, a także zapobieganie powikłaniom, takim jak złamania patologiczne w przerzutach do kości czy ucisk na rdzeń kręgowy. Typowe są krótsze schematy frakcjonowania (np. 8 Gy jednorazowo, 5×4 Gy, 10×3 Gy), bo liczy się szybki efekt objawowy, a nie maksymalne „dobicie” guza. Standardy i wytyczne (np. ESMO, ESTRO) podkreślają, że w paliacji akceptuje się pewien stopień progresji choroby, o ile pacjent ma mniej objawów i funkcjonuje lepiej w życiu codziennym. Dlatego pozostałe odpowiedzi – przedłużenie życia, łagodzenie bólu i częściowe zahamowanie procesu nowotworowego – jak najbardziej mieszczą się w realnych, praktycznych celach radioterapii paliatywnej. Moim zdaniem ważne jest, żeby zawsze pamiętać o rozmowie z pacjentem: jasno tłumaczymy, że nie „wyleczymy” nowotworu, ale możemy sprawić, że będzie mniej boleć, łatwiej będzie się poruszać i ogólnie komfort życia się poprawi, czasem nawet na dłuższy okres niż wszyscy się spodziewają.
W radioterapii paliatywnej bardzo łatwo pomylić cele leczenia z tymi, które obowiązują w radioterapii radykalnej. W leczeniu radykalnym planujemy takie dawki i takie objętości napromieniania, żeby doprowadzić do całkowitej eradykacji guza, czyli do trwałego wyleczenia. W paliacji sytuacja jest inna: choroba jest najczęściej uogólniona, a stan ogólny pacjenta ogranicza agresywne postępowanie. Dlatego zakładanie, że celem jest trwałe wyleczenie, jest po prostu nierealistyczne z medycznego punktu widzenia i niezgodne z obowiązującymi standardami onkologicznymi. Mylenie pojęć zwykle wynika z tego, że radioterapia kojarzy się ogólnie z „leczeniem raka” i część osób automatycznie zakłada, że zawsze chodzi o całkowite usunięcie nowotworu. Tymczasem w schematach paliatywnych dawki są niższe, frakcje często większe, a całkowity czas leczenia krótszy, bo głównym celem jest szybka poprawa objawów. Zmniejszenie dolegliwości bólowych, na przykład w przerzutach do kości, jest jednym z najlepiej udokumentowanych efektów paliatywnego napromieniania i w wielu ośrodkach jest to standard postępowania. Podobnie zahamowanie miejscowego postępu guza – choć nie w sensie całkowitego wyleczenia, tylko spowolnienia wzrostu i zmniejszenia ryzyka powikłań, jak ucisk na rdzeń czy niedrożność jelit. Przedłużenie życia też bywa realistycznym celem: jeżeli uda się opanować krwawiący guz, zmniejszyć ucisk na ważne narządy czy poprawić wydolność oddechową, to pacjent może żyć dłużej i w lepszym komforcie. To jest wpisane w cele paliatywne, chociaż zawsze podkreśla się, że nadrzędna jest jakość życia, a nie „za wszelką cenę” każdy dodatkowy tydzień. Typowym błędem myślowym jest traktowanie paliacji jak „słabszej wersji leczenia radykalnego”. W rzeczywistości to zupełnie inna strategia: świadomie rezygnujemy z dążenia do całkowitej eliminacji nowotworu, a skupiamy się na kontroli objawów, funkcjonowaniu pacjenta i jego potrzebach. Z tego powodu tylko trwałe wyleczenie nie pasuje do definicji i praktyki radioterapii paliatywnej.