Prawidłowa odpowiedź wskazuje na dwa podstawowe, standardowe ujęcia w mammografii: projekcję kraniokaudalną (CC) oraz skośną przyśrodkowo-boczną, czyli MLO – mediolateral oblique. To właśnie ten zestaw projekcji jest zalecany w badaniu przesiewowym i diagnostycznym piersi w większości wytycznych, np. europejskich programów screeningowych. Projekcja kraniokaudalna pokazuje pierś „z góry na dół”, umożliwia dobrą ocenę kwadrantów przyśrodkowych i centralnej części gruczołu, a także w miarę poprawne porównanie symetrii obu piersi. W praktyce technik musi zadbać o odpowiednie uciśnięcie piersi, wyrównanie brodawki i maksymalne wciągnięcie tkanki z okolicy przymostkowej, bo tam potrafią się chować drobne zmiany. Projekcja skośna przyśrodkowo-boczna (MLO) jest kluczowa, bo pozwala uwidocznić górno-zewnętrzny kwadrant piersi i ogon Spence’a, czyli fragment tkanki piersiowej sięgającej w stronę pachy. To właśnie tam bardzo często lokalizują się zmiany nowotworowe. MLO jest wykonywana pod kątem około 45–60°, w zależności od budowy klatki piersiowej, tak aby jak najlepiej „wciągnąć” tkankę piersiową i węzły chłonne pachowe. Moim zdaniem, w codziennej pracy dobrze jest pamiętać, że dopiero połączenie CC + MLO daje pełniejszy obraz piersi – radiolog ma wtedy możliwość oceny zmiany w dwóch płaszczyznach, co ułatwia lokalizację i różnicowanie np. guzków od nałożenia się struktur. W razie wątpliwości wykonuje się projekcje dodatkowe (np. ML, LM, powiększeniowe), ale to właśnie CC i MLO są absolutną podstawą, bez której żaden opis mammografii nie będzie kompletny ani zgodny z dobrą praktyką.
W mammografii nazewnictwo projekcji jest mocno ustandaryzowane i warto je mieć dobrze poukładane w głowie, bo od prawidłowego pozycjonowania zależy jakość całego badania. Podstawowy błąd, który często się pojawia, to mylenie kierunku wiązki promieniowania z położeniem piersi na detektorze. Określenie „kraniokaudalna” oznacza, że promieniowanie biegnie z góry do dołu, od strony głowowej do strony stóp, a pierś jest ułożona na detektorze od dołu. Jest to klasyczna projekcja CC. Natomiast odpowiedzi używające terminu „kaudokranialna” sugerują odwrotny kierunek – z dołu do góry – co w standardowej mammografii diagnostycznej nie jest stosowane jako projekcja podstawowa. Czasem spotyka się warianty ułożenia zbliżone do kaudokranialnego w bardzo szczególnych sytuacjach, ale nie w rutynowym screeningu. Kolejny problem pojawia się przy określeniach bocznych. W mammografii oprócz CC drugą podstawową projekcją nie jest „boczna” w sensie prostym, tylko skośna przyśrodkowo-boczna, czyli MLO. Umożliwia ona jednoczesne zobrazowanie górnych partii piersi i ogona pachowego, co jest kluczowe onkologicznie. Określenia typu „boczna przyśrodkowo-boczna” czy „boczna boczno-przyśrodkowa” są nielogiczne z punktu widzenia anatomii i praktyki – sugerują czysto boczne ustawienia, które w mammografii traktuje się raczej jako projekcje dodatkowe (ML – mediolateral, LM – lateromedial), wykonywane przy konkretnych wskazaniach, np. do lepszego określenia położenia zmiany lub korelacji z USG. Typowym błędem myślowym jest tu przenoszenie intuicji z klasycznych zdjęć RTG kości, gdzie projekcja „boczna” jest standardem, na mammografię, gdzie standardem jest właśnie MLO. W praktyce klinicznej, jeśli w opisie badania nie ma pary CC + MLO dla każdej piersi, to badanie uważa się za niepełne. Dlatego tak ważne jest poprawne rozpoznawanie nazw projekcji i świadomość, że wszystkie warianty z „kaudokranialną” czy „boczną” w tym pytaniu nie odpowiadają obowiązującym standardom mammograficznym.