Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

Medyczny akcelerator liniowy w radioterapii bywa mylony z innymi typami akceleratorów cząstek, co prowadzi do różnych ciekawych, ale jednak błędnych skojarzeń. W odpowiedziach pojawiają się protony i neutrony, bo kojarzą się z nowoczesnymi metodami leczenia onkologicznego. W praktyce klinicznej klasyczny linac, jaki stoi na typowym oddziale radioterapii, generuje wyłącznie elektrony i pośrednio z nich – promieniowanie fotonowe o wysokiej energii. Żadne protony czy neutrony nie są tam terapeutycznie emitowane jako wiązka użytkowa. Protony wykorzystuje się w tzw. protonoterapii, ale do tego służą specjalne instalacje: cyklotrony, synchrotrony, gantry protonowe. To jest osobna gałąź radioterapii, z inną fizyką dawki (pik Bragga), inną infrastrukturą osłonową i zupełnie innym kosztem. Myląc akcelerator liniowy z ośrodkiem protonowym, pomijamy bardzo ważną różnicę techniczną: w linacu tor przyspieszania jest liniowy, a konstrukcja zoptymalizowana jest właśnie pod kątem wiązek fotonowych i elektronowych. Neutrony natomiast nie są w standardzie terapeutycznym w teleterapii megawoltowej. Owszem, przy bardzo wysokich energiach fotonów mogą powstawać tzw. neutrony fotoprodukowane, ale traktuje się je jako niepożądane promieniowanie uboczne, uwzględniane w ochronie radiologicznej, a nie jako wiązkę leczniczą. Dlatego skojarzenie „protonowe i neutronowe” albo „elektronowe i neutronowe” wynika zwykle z mieszania pojęć: ktoś słyszał o terapiach cząstkami naładowanymi albo o promieniowaniu neutronowym w reaktorach, i przenosi to automatycznie na zwykły akcelerator liniowy. Z punktu widzenia poprawnej fizyki medycznej i standardów radioterapii, prawidłowy zestaw wiązek z linaca to: fotony megawoltowe do leczenia głębokich guzów i elektrony o różnych energiach do zmian powierzchownych. To właśnie na tych dwóch typach promieniowania opiera się codzienna praca większości ośrodków radioterapii.