Na przedstawionym obrazie widzisz typowy przekrój strzałkowy kręgosłupa wykonany w tomografii komputerowej (TK). Świadczy o tym kilka charakterystycznych cech: obraz jest warstwowy, o wysokiej rozdzielczości przestrzennej, z bardzo wyraźnym odwzorowaniem beleczkowej struktury kostnej trzonów kręgów, łuków i wyrostków. W TK kość ma bardzo wysoką gęstość w skali Hounsfielda, dlatego widoczna jest jako intensywnie jasna, a tkanki miękkie i tłuszcz są odróżnialne po odcieniach szarości. Moim zdaniem to taki „podręcznikowy” przykład obrazu z tomografu, gdzie granice między strukturami są ostre, a deformacje, złamania czy zmiany zwyrodnieniowe można ocenić bardzo precyzyjnie. W praktyce klinicznej TK kręgosłupa wykonuje się m.in. przy urazach (podejrzenie złamań kompresyjnych, uszkodzeń łuków, zwichnięć), w diagnostyce zmian nowotworowych, przy podejrzeniu zwężeń kanału kręgowego czy przed zabiegami neurochirurgicznymi. Standardem jest rekonstrukcja wielopłaszczyznowa (MPR) – właśnie dzięki niej powstaje taki obraz w płaszczyźnie strzałkowej, mimo że dane źródłowo zbierane są w płaszczyźnie poprzecznej. W dobrych pracowniach zwraca się uwagę na optymalizację dawki promieniowania zgodnie z zasadą ALARA, dobór odpowiednich parametrów (kV, mAs, grubość warstwy) oraz właściwe pozycjonowanie pacjenta, żeby uniknąć artefaktów i konieczności powtarzania badania. Dodatkowo w TK kręgosłupa zwykle nie stosuje się kontrastu dożylnego, chyba że celem jest ocena naciekania nowotworowego, zmian zapalnych czy struktur naczyniowych. W odróżnieniu od rezonansu magnetycznego, w TK lepiej widać szczegóły kostne, natomiast gorzej struktury wewnątrzkanałowe, jak rdzeń kręgowy czy korzenie nerwowe. Dlatego w praktyce często łączy się TK i MR, ale jeśli chodzi o precyzyjną ocenę kości – tomografia komputerowa jest złotym standardem.
Zdjęcie przedstawia obraz kręgosłupa, który na pierwszy rzut oka może kojarzyć się z klasycznym zdjęciem RTG w projekcji bocznej, ale po dokładniejszym przyjrzeniu widać, że to tomografia komputerowa. Typowym błędem jest ocenianie wyłącznie „kształtu” kręgosłupa, bez zwracania uwagi na strukturę obrazu, poziom szczegółowości i sposób odwzorowania tkanek. W klasycznej radiologii (RTG) dostajemy projekcję sumacyjną – wszystkie struktury na danej drodze promienia nakładają się na siebie. Tu natomiast mamy wyraźny przekrój warstwowy, bez nakładania się żeber, narządów klatki piersiowej czy miednicy, co jest charakterystyczne właśnie dla TK. Rezonans magnetyczny wygląda zupełnie inaczej: nie opiera się na promieniowaniu jonizującym, tylko na sygnale z jąder wodoru w polu magnetycznym. Na obrazach MR kość zbita jest zwykle ciemna, a najwięcej informacji pochodzi z tkanek miękkich, krążków międzykręgowych, rdzenia kręgowego, więzadeł. Kontrast między tkankami zależy od typu sekwencji (T1, T2, STIR itd.), a obraz nie ma tak „ostrej” ziarnistości kostnej jak w TK. Jeśli ktoś widząc przekrój w jednej płaszczyźnie automatycznie myśli „rezonans”, to jest to typowy skrót myślowy – trzeba patrzeć na charakter sygnału, nie tylko na orientację. Scyntygrafia statyczna to w ogóle inna bajka: to badanie medycyny nuklearnej, gdzie podaje się radiofarmaceutyk, a gammakamera rejestruje rozkład jego wychwytu w kośćcu. Obraz jest bardzo mało szczegółowy anatomicznie, widzimy raczej „gorące” i „zimne” ogniska metabolizmu kostnego, a nie drobne detale beleczkowe. Nie zobaczymy tam tak ostrych krawędzi trzonów kręgów, ani wyraźnej struktury tkanek miękkich wokół. Radiologia klasyczna natomiast, mimo że używa promieniowania rentgenowskiego jak TK, nie pozwala na tak precyzyjne różnicowanie gęstości w skali Hounsfielda, nie daje rekonstrukcji wielopłaszczyznowych i nie ma możliwości oglądania pojedynczych cienkich warstw. Moim zdaniem kluczową dobrą praktyką w diagnostyce obrazowej jest nauczenie się rozpoznawania typowego „charakteru” obrazu dla każdej metody: TK – warstwowy, ostry, świetny do kości; MR – bogaty w tkanki miękkie; RTG – projekcja sumacyjna; scyntygrafia – obraz czynnościowy o niskiej rozdzielczości. Pomijanie tych różnic prowadzi właśnie do takich pomyłek w rozpoznaniu metody badania.