Na obrazie rezonansu magnetycznego strzałka wskazuje guzek większy kości ramiennej, czyli bocznie położone wyniosłe zakończenie bliższego odcinka kości. W obrazowaniu MR barku guzki kości ramiennej są kluczowymi punktami orientacyjnymi: guzka większego szukamy bardziej bocznie i nieco ku tyłowi względem głowy kości ramiennej, a jego zarys jest wyraźnie odgraniczony od przylegającej głowy. Na typowych sekwencjach T1 o dobrej rozdzielczości przestrzennej widzimy kształtną, korową warstwę kostną o niskim sygnale, a w jej obrębie beleczkowaną strukturę istoty gąbczastej. Guzek większy jest miejscem przyczepu ścięgien stożka rotatorów (m.in. mięśnia nadgrzebieniowego i podgrzebieniowego), dlatego w praktyce klinicznej radiolog i technik powinni umieć go bardzo pewnie identyfikować – to tu najczęściej oceniamy entezopatie, zwapnienia, uszkodzenia ścięgien czy cechy konfliktu podbarkowego. Moim zdaniem w codziennej pracy z barkiem dobrze jest „czytać” MR właśnie od zlokalizowania guzka większego: pomaga to prawidłowo prześledzić przebieg ścięgien, ustawić rekonstrukcje w płaszczyznach skośnych i uniknąć pomyłek przy opisie. W standardach dobrej praktyki diagnostyki obrazowej barku (np. wytyczne ESSR, zalecenia radiologiczne) podkreśla się, że ocena stożka rotatorów zawsze musi być powiązana z dokładnym oglądem przyczepów na guzku większym. Im lepiej kojarzysz jego położenie na różnych sekwencjach i płaszczyznach (T1, T2, PD FS, w projekcjach czołowych, osiowych, strzałkowych), tym szybciej wychwycisz subtelne patologie i tym sprawniej będziesz planować kolejne badania czy kontrolne MR u pacjentów po urazach i zabiegach operacyjnych barku.
Na tym typie obrazowania barku bardzo łatwo pomylić poszczególne elementy bliższego końca kości ramiennej, zwłaszcza gdy patrzy się głównie na ogólny kształt kości, a nie na relacje anatomiczne. Strzałka nie wskazuje głowy kości ramiennej – głowa jest bardziej przyśrodkowa, zaokrąglona, tworzy powierzchnię stawową pokrytą chrząstką i przylega do panewki łopatki. Na MR ma charakterystyczny, dość regularny kontur i leży głębiej względem tkanek miękkich. Wskazany fragment leży bocznie od głowy, ma nieco bardziej „ścięty” kształt i jest to właśnie guzowatość, a nie część powierzchni stawowej. To odróżnia guzki od samej głowy. Równie mylące bywa utożsamianie zaznaczonego miejsca z guzkiem mniejszym. Guzek mniejszy jest położony bardziej przyśrodkowo i ku przodowi, bliżej przyczepu ścięgna mięśnia podłopatkowego. Na wielu obrazach w płaszczyźnie strzałkowej częściowo się chowa i nie jest tak wyraźnie zarysowany bocznie, jak guzek większy. Jeśli strzałka wskazuje strukturę wyraźnie boczną, „wyniesioną” w stronę przyczepów stożka rotatorów, to prawie na pewno jest to guzek większy. Z kolei trzon kości ramiennej rozpoznajemy po tym, że ma długi, cylindryczny przebieg w dół, bez tak wyraźnego poszerzenia i bez typowej guzowatości bliższej. Na przedstawionym obrazie mamy fragment bliższego końca kości, a nie odcinek trzonu w typowym sensie. Częsty błąd polega na tym, że ktoś patrzy tylko na „ciągłość” kości w dół i uznaje wszystko za trzon, ignorując wyraźne poszerzenie i relacje ze stawem ramiennym. Z mojego doświadczenia warto zawsze najpierw zlokalizować panewkę łopatki i głowę kości ramiennej, a dopiero potem szukać, co leży bocznie (guzek większy) i co bardziej przednio-przyśrodkowo (guzek mniejszy). Taki nawyk mocno zmniejsza ryzyko pomyłek przy interpretacji badań MR barku, co jest kluczowe przy ocenie stożka rotatorów i planowaniu leczenia ortopedycznego.