Poprawnie wskazany zestaw informacji na etykiecie strzykawki z radiofarmaceutykiem – typ radiofarmaceutyku, radioaktywność i godzina przygotowania – wynika bezpośrednio z praktyki medycyny nuklearnej i zasad bezpieczeństwa radiologicznego. Typ radiofarmaceutyku (np. 99mTc-MDP, 99mTc-DTPA, 18F-FDG) pozwala jednoznacznie zidentyfikować, co dokładnie podajemy pacjentowi i do jakiego badania jest to przeznaczone. To ważne, bo inne radiofarmaceutyki mają różne wskazania, drogi podania, rozkład w organizmie i dawki. Radioaktywność (najczęściej w MBq) jest kluczowa, bo na jej podstawie technik i lekarz oceniają, czy dawka podawana pacjentowi jest zgodna z protokołem i z zasadą ALARA. Dzięki temu można też przeliczyć dawkę, jeśli podanie następuje po pewnym czasie od przygotowania i trzeba uwzględnić fizyczny czas połowicznego zaniku. Godzina przygotowania jest potrzebna właśnie do tego, żeby skorygować aktywność z uwzględnieniem rozpadu promieniotwórczego i mieć pewność, że w momencie iniekcji aktywność mieści się w założonym zakresie. W praktyce w pracowniach medycyny nuklearnej przyjęte jest, że etykieta na strzykawce zawiera minimum: nazwę radiofarmaceutyku, aktywność przeliczoną na konkretną godzinę odniesienia (czas kalibracji) oraz tę godzinę. Często dodaje się też dane pacjenta lub numer zlecenia, ale to już zależy od procedur wewnętrznych. Moim zdaniem warto od razu wyrabiać sobie nawyk patrzenia na etykietę pod kątem tych trzech rzeczy: co to jest, ile MBq i kiedy przygotowane – bo to realnie wpływa na jakość badania i bezpieczeństwo pacjenta.
W medycynie nuklearnej oznakowanie strzykawki z radiofarmaceutykiem nie jest kwestią kosmetyczną, tylko elementem bezpieczeństwa i jakości całego badania. Typowy błąd polega na przenoszeniu logiki z innych działów diagnostyki obrazowej albo z ogólnej farmakoterapii, gdzie bardziej zwraca się uwagę na stężenie, czas inkubacji czy inicjały osoby przygotowującej. W przypadku radiofarmaceutyków kluczowe są jednak inne parametry. Informacja o czasie okresu inkubacji ma znaczenie np. przy znakowaniu krwinek czy niektórych procedurach laboratoryjnych, ale nie jest podstawową daną, którą musi widzieć osoba podająca preparat pacjentowi. Na strzykawce znacznie ważniejsze jest to, ile aktualnie mamy aktywności promieniotwórczej, a nie jak długo coś się inkubowało. Podobnie ze stężeniem – może ono być istotne w dokumentacji roboczej lub przy obliczeniach w pracowni, ale osoba wykonująca podanie musi przede wszystkim znać aktywność w MBq przypadającą na daną objętość, a nie samo stężenie opisane w sposób ogólny. Rozróżnienie między stężeniem a radioaktywnością bywa mylone: stężenie mówi, ile substancji chemicznej jest w jednostce objętości, natomiast radioaktywność określa tempo rozpadu jąder i realną „moc” dawki promieniowania. To radioaktywność, a nie samo stężenie, ma zasadnicze znaczenie dla dawki pochłoniętej przez pacjenta i zgodności z protokołami. Inicjały technika mogą być przydatne z punktu widzenia wewnętrznej kontroli jakości czy odpowiedzialności, ale nie stanowią podstawowego elementu opisu strzykawki. Dużo ważniejsze jest, aby na etykiecie pojawiła się godzina przygotowania (lub godzina kalibracji aktywności), bo bez niej nie da się poprawnie przeliczyć rozpadu w czasie i sprawdzić, czy dawka w momencie podania jest prawidłowa. Typ radiofarmaceutyku jest z kolei absolutnie niezbędny – bez jednoznacznej nazwy preparatu łatwo o pomyłkę między różnymi związkami technetu czy innymi izotopami. Właśnie pomijanie typu preparatu i radioaktywności, a skupianie się na parametrach bardziej „farmaceutycznych” jak stężenie czy sama osoba przygotowująca, jest typowym błędem myślowym wynikającym z niedostatecznego uwzględnienia specyfiki medycyny nuklearnej. Dobre praktyki i procedury pracowni jasno podkreślają: musi być nazwa radiofarmaceutyku, aktualna aktywność oraz czas odniesienia, bo to trzy filary bezpiecznego podania i prawidłowej interpretacji badania.