Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

W radioterapii onkologicznej bardzo łatwo pomylić się, jeśli mechanicznie przenosimy schematy z jednej sytuacji klinicznej na inną. W raku stercza po prostatektomii radykalnej podstawowy błąd polega na tym, że część osób automatycznie szuka GTV, bo kojarzy radioterapię z napromienianiem wyraźnie widocznego guza. Tymczasem po usunięciu chirurgicznym stercza nie ma już makroskopowej masy nowotworowej, a więc klasycznego GTV zazwyczaj się nie definiuje. Obszarem zainteresowania jest loża po prostacie oraz ewentualnie okolica węzłowa, czyli struktury, gdzie mogą pozostać komórki nowotworowe w skali mikroskopowej. Klinicznie mówimy o leczeniu adjuwantowym lub salvage, ale w obu przypadkach celem jest choroba niewidoczna w TK czy MR, więc GTV nie ma sensu, a jego zaznaczanie byłoby sztuczne i wprowadzałoby w błąd planistę. Kolejne nieporozumienie dotyczy pary GTV i CTV. W sytuacji pooperacyjnej definiuje się CTV na podstawie anatomii loży, zaleceń atlasów i wytycznych towarzystw naukowych, natomiast puste GTV traktuje się zazwyczaj jako brak objętości makroskopowej. Wpisanie w odpowiedzi, że trzeba określić GTV i CTV sugeruje, że istnieje guz makroskopowy, co jest sprzeczne z założeniem pytania. Zdarza się, że ktoś myśli: „skoro zawsze mam GTV, CTV i PTV, to tutaj też”, ale to zbyt schematyczne podejście, nie uwzględniające specyfiki leczenia pooperacyjnego. Pojęcie TV jest z kolei w tym kontekście nieprecyzyjne i w praktyce planowania napromieniania nie używa się go jako standardowego oznaczenia obszaru celu. W nowoczesnych systemach planowania operuje się właśnie triadą GTV–CTV–PTV, z czego po prostatektomii kluczowe są CTV i PTV. Dobre praktyki radioterapii pooperacyjnej, opisane w wytycznych PTRO, ESTRO czy RTOG, podkreślają, że to PTV jest obszarem, który lekarz musi jasno zdefiniować do napromieniania, uwzględniając marginesy bezpieczeństwa, ruchomość narządów miednicy i niepewności geometryczne. Stąd zaznaczenie innych kombinacji niż PTV jako głównego obszaru napromieniania wynika raczej z myślenia podręcznikowego niż z realiów klinicznych.