Prawidłowa jest odpowiedź z płytą fosforową, bo to właśnie klasyczny detektor stosowany w radiografii pośredniej CR (Computed Radiography), który wymaga odczytu obrazu za pomocą skanera laserowego. Płyta fosforowa jest pokryta tzw. fosforem stymulowanym światłem (PSP – photostimulable phosphor). W momencie naświetlenia promieniowaniem rentgenowskim w krysztale tworzą się pułapki elektronowe, które „zapamiętują” rozkład dawki. Obraz nie jest widoczny od razu, tylko ma postać utajoną. Dopiero przejście wiązki laserowej w skanerze CR powoduje uwolnienie zmagazynowanej energii w formie światła, które jest następnie zamieniane na sygnał elektryczny i cyfrowy obraz. W praktyce oznacza to, że w pracowni z systemem CR zawsze mamy osobne urządzenie – czytnik płyt, do którego technik wkłada kasetę z płytą fosforową po wykonaniu ekspozycji. Jest to bardzo charakterystyczny etap pracy: najpierw ekspozycja przy aparacie RTG, potem transport kasety do czytnika, skanowanie laserem, a na końcu pojawienie się obrazu w systemie PACS. W nowocześniejszych systemach DR (detektory bezpośrednie lub pośrednie) takiego etapu już nie ma, bo obraz powstaje praktycznie w czasie rzeczywistym i jest od razu w formie cyfrowej. Mimo że CR jest powoli wypierane przez DR, w wielu szpitalach i przychodniach nadal jest szeroko używane, bo jest tańsze przy modernizacji starszych aparatów analogowych. Moim zdaniem dobrze jest mieć to rozróżnienie w małym palcu, bo na egzaminach i w praktyce ciągle pojawia się pytanie: który system wymaga laserowego skanera? Zawsze: płyta fosforowa, czyli radiografia pośrednia CR.
W radiografii łatwo się pogubić między różnymi typami detektorów, bo nazwy brzmią podobnie technicznie, a zasady działania są inne. Kluczowa rzecz: laserowy czytnik obrazu to element typowy dla systemu CR, czyli radiografii pośredniej na płytach fosforowych, a nie dla detektorów selenowych, krzemowych czy klasycznej błony halogenosrebrowej. Detektor selenowy kojarzy się wielu osobom z klasyczną radiografią cyfrową DR, bo amorficzny selen jest stosowany w detektorach bezpośrednich. W takim układzie promieniowanie X jest zamieniane bezpośrednio na ładunek elektryczny, który trafia do matrycy TFT. Nie ma tam etapu skanowania laserem, nie ma odczytu z płyty w osobnym urządzeniu. Obraz powstaje praktycznie od razu na konsoli operatora. To zupełnie inny workflow pracy niż w CR. Podobnie detektor krzemowy, zwykle amorficzny krzem z warstwą scyntylatora (np. CsI), działa jako detektor pośredni: promieniowanie rentgenowskie zamienia się najpierw w światło, a dopiero potem światło w sygnał elektryczny. Ale znowu – odczyt zachodzi elektronicznie w tym samym panelu detektora, bez żadnego lasera, bez kaset i bez przenoszenia czegoś do osobnego czytnika. To są panele płaskie DR, które montuje się w statywach, stołach czy mammografach. Błona halogenosrebrowa to z kolei klasyczna technika analogowa. Obraz jest utrwalany chemicznie w ciemni, w wywoływarce, przy użyciu odczynników. Żaden laser nie jest tu potrzebny, chyba że mówimy o późniejszym skanowaniu filmu do archiwizacji – ale to już nie jest standardowy etap tworzenia obrazu w radiografii, tylko dodatkowa digitalizacja. Typowym błędem myślowym jest wrzucanie wszystkiego, co „cyfrowe”, do jednego worka i automatyczne łączenie z laserem. W rzeczywistości laserowy czytnik obrazu jest znakiem rozpoznawczym właśnie płyt fosforowych CR: najpierw ekspozycja, potem skanowanie laserem w czytniku, dopiero potem cyfrowy obraz. Detektory selenowe i krzemowe pracują w systemach DR i nie wymagają osobnego laserowego skanera, a błona halogenosrebrowa opiera się o proces chemiczny, nie optyczno‑laserowy.