Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

Kontrast obrazu rentgenowskiego bardzo często jest mylony z ogólną „jakością” albo jasnością zdjęcia i stąd biorą się błędne skojarzenia z innymi parametrami ekspozycji. Filtracja w milimetrach aluminium jest ważnym elementem aparatu RTG, ale jej głównym celem jest odfiltrowanie miękkich, mało energetycznych fotonów, które zwiększają dawkę skórną, a niewiele wnoszą do obrazu. Zwiększenie filtracji rzeczywiście trochę „utwardza” wiązkę, ale w praktyce klinicznej nie jest to podstawowe narzędzie do sterowania kontrastem, tylko raczej do poprawy bezpieczeństwa i ujednolicenia widma promieniowania zgodnie z wymaganiami ochrony radiologicznej i normami jakościowymi. Iloczyn natężenia promieniowania i czasu, czyli mAs, odpowiada głównie za całkowitą ilość fotonów padających na detektor. Zwiększenie mAs powoduje, że obraz jest mniej zaszumiony i „gęstszy”, ale nie zmienia istotnie relacji pochłaniania między tkankami, więc nie ma decydującego wpływu na kontrast. Typowym błędem jest myślenie: więcej mAs = „mocniejsze” promieniowanie = większy kontrast. W rzeczywistości to jest bardziej kwestia ekspozycji i dawki, a nie różnic tonalnych między strukturami. Z kolei odległość źródło–detektor (SID) wpływa na natężenie promieniowania na detektorze zgodnie z prawem odwrotności kwadratu odległości. Zmiana SID zmienia więc ekspozycję i ostrość geometryczną (wielkość powiększenia, rozmycia), ale nie selektywnie kontrast między tkankami. Można mieć wrażenie, że przy innej odległości obraz wygląda trochę inaczej, jednak w profesjonalnych warunkach różnice te kompensuje się odpowiednią zmianą mAs. Kluczowy błąd myślowy przy tym pytaniu polega na utożsamianiu każdego parametru technicznego z kontrastem, podczas gdy mechanizm jest bardzo konkretny: kontrast w klasycznym RTG zależy przede wszystkim od energii fotonów, czyli od napięcia na lampie, które decyduje o tym, jak silne są różnice w pochłanianiu promieniowania przez tkanki o różnej gęstości i składzie chemicznym. Pozostałe parametry są ważne, ale z innych powodów – ekspozycji, dawki, ostrości czy bezpieczeństwa, a nie jako podstawowe narzędzie do sterowania kontrastem.