Prawidłowo wskazany radiofarmaceutyk w scyntygrafii perfuzyjnej mózgu to Tc-99m HM-PAO. Jest to lipofilny związek znakowany technetem-99m, który bardzo dobrze przenika przez barierę krew–mózg i w pierwszej fazie rozkłada się proporcjonalnie do przepływu mózgowego. Dzięki temu obraz z gammakamery odzwierciedla regionalny przepływ krwi w mózgu, czyli dokładnie to, co chcemy ocenić w badaniu perfuzyjnym. W praktyce klinicznej Tc-99m HM-PAO (lub podobny związek Tc-99m ECD) jest standardem w diagnostyce napadów padaczkowych, ocenie niedokrwienia, demencji czy w kwalifikacji pacjentów po udarach. Z mojego doświadczenia w medycynie nuklearnej najważniejsze jest, że podanie musi być wykonane w spoczynku lub w określonym momencie (np. w trakcie napadu padaczkowego), bo radiofarmaceutyk „zamraża” perfuzję z chwili podania. Technet-99m ma dobre właściwości fizyczne: energię promieniowania gamma 140 keV i krótki okres półtrwania ok. 6 godzin, co jest optymalnym kompromisem między jakością obrazu a dawką dla pacjenta. HM-PAO po przejściu przez barierę krew–mózg ulega przemianom w komórkach, przez co zostaje zatrzymany w tkance mózgowej na czas potrzebny do wykonania skanu. To właśnie odróżnia go od wielu innych radiofarmaceutyków, które albo w ogóle nie przechodzą do mózgu, albo nie odzwierciedlają perfuzji, tylko np. metabolizm czy wychwyt tarczycowy. W dobrych praktykach pracowni medycyny nuklearnej podkreśla się też znaczenie właściwego przygotowania preparatu HM-PAO, szybkiego podania po przygotowaniu zestawu znakowanego oraz kontroli jakości (np. sprawdzenie radiochemicznej czystości), żeby uzyskać wiarygodny, czytelny obraz perfuzji mózgu.
W diagnostyce perfuzji mózgu kluczowe jest zastosowanie radiofarmaceutyku, który przechodzi przez barierę krew–mózg i rozkłada się w tkance mózgowej proporcjonalnie do przepływu krwi. Dlatego wybór preparatów typowo „tarczowych” lub kostnych jest błędnym kierunkiem myślenia. Jod-123 w postaci NaI oraz jod-131 NaI to klasyczne radiofarmaceutyki do badań tarczycy, ewentualnie do terapii jodem promieniotwórczym. Ich farmakokinetyka jest podporządkowana wychwytowi jodu przez komórki pęcherzykowe tarczycy, a nie perfuzji mózgu. Owszem, I-123 ma lepsze parametry obrazowe niż I-131 (mniejsza dawka, lepsza energia fotonu do gammakamery), ale obydwa preparaty służą do oceny funkcji tarczycy, przerzutów tarczycowych, ewentualnie do terapii nadczynności lub raka tarczycy, a nie do oceny krążenia mózgowego. Typowym błędem jest mylenie „fajnie brzmiącego” izotopu z jego realnym zastosowaniem klinicznym – samo to, że coś jest radiojodem, nie oznacza, że nadaje się do każdego badania scyntygraficznego. Kolejne nieporozumienie dotyczy Tc-99m MDP. Ten związek jest standardowym radiofarmaceutykiem w scyntygrafii kości, ponieważ ma wysokie powinowactwo do tkanki kostnej, szczególnie tam, gdzie zachodzi wzmożony obrót kostny, np. przerzuty, złamania, zmiany zapalne. Jednak MDP praktycznie nie jest przydatny do oceny perfuzji mózgu, bo jego dystrybucja nie odzwierciedla przepływu mózgowego i nie przechodzi on w sposób swoisty przez barierę krew–mózg. W praktyce egzaminacyjnej często miesza się zasadę: „Tc-99m = dobry do obrazowania” z konkretnym zastosowaniem danego związku. Sama obecność Tc-99m nie wystarczy – liczy się nośnik chemiczny: HM-PAO czy ECD dla mózgu, MDP dla kości, MAG3/DTPA dla nerek itd. W scyntygrafii perfuzyjnej mózgu szukamy właśnie preparatu lipofilnego, który szybko dyfunduje do mózgu i „zamraża” perfuzję z chwili podania. Tego nie zapewni ani NaI z jodem, ani MDP, stąd takie odpowiedzi nie spełniają wymogów fizjologicznych i technicznych dla tego typu badania.