Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

W ochronie radiologicznej przy tomografii komputerowej głowy łatwo skupić się na bardzo „precyzyjnych” osłonach, takich jak okulary ołowiowe czy osłona na tarczycę, i przeoczyć ogólną zasadę: chronimy przede wszystkim te części ciała, które nie są badane, a które mogą dostać dawkę promieniowania rozproszonego. W TK czaszki wiązka główna przechodzi przez głowę, więc oczy, tarczyca czy część struktur szyi i tak znajdują się w obszarze skanowania albo bardzo blisko niego. Umieszczanie w tym rejonie dodatkowych osłon wykonanych z ołowiu może spowodować poważne artefakty na obrazach, czyli zafałszowania, które utrudniają lub wręcz uniemożliwiają prawidłową ocenę mózgowia, oczodołów czy podstawy czaszki. To jest główny powód, dla którego okulary ołowiowe czy osłona tarczycy nie są standardowo zalecane u pacjenta podczas TK głowy – bardziej szkodzą jakości badania, niż realnie poprawiają bezpieczeństwo. Podobny problem dotyczy osłony gonad. Wiele osób automatycznie zakłada, że skoro gonady są bardzo wrażliwe, to trzeba je zawsze osłaniać. W tomografii czaszki dawka na gonady jest jednak głównie dawką rozproszoną, stosunkowo niską, a kluczową rolę odgrywa prawidłowe ograniczenie zakresu skanowania oraz dobór parametrów ekspozycji. Dodatkowa mała osłona na gonady często nie przynosi dużego zysku, natomiast istnieje ryzyko, że zostanie ustawiona zbyt wysoko i wejdzie w pole skanowania, powodując artefakty i wymuszając powtórzenie badania. To paradoksalnie zwiększa całkowitą dawkę. Typowym błędem myślowym jest traktowanie każdej osłony z ołowiu jako zawsze korzystnej, bez zastanowienia się, gdzie naprawdę przebiega wiązka główna i jaki narząd jest w polu badania. Dobre praktyki mówią jasno: przy TK głowy podstawą jest optymalizacja parametrów, ograniczenie zakresu skanowania do niezbędnego obszaru oraz zastosowanie fartucha ołowiowego do ochrony tułowia i miednicy przed promieniowaniem rozproszonym. Specjalistyczne osłony narządowe stosuje się rozważnie i tylko tam, gdzie nie zaburzą diagnostyki.