Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

Question

Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

Kategorie: Diagnostyka obrazowa Medycyna nuklearna Fizyka medyczna

Ligand stosuje się

Prawidłowo – ligand w tym kontekście to związek chemiczny, który wiąże się selektywnie z określonym celem biologicznym, np. receptorem, enzymem czy transporterem, i właśnie w medycynie nuklearnej pełni rolę nośnika radiofarmaceutyku. Mówiąc prościej: ligand „prowadzi za rękę” izotop promieniotwórczy dokładnie tam, gdzie chcemy zobaczyć czynność narządu albo ognisko chorobowe. Radioizotop sam z siebie nie jest wybiórczy, dopiero połączenie go z odpowiednim ligandem tworzy radiofarmaceutyk o określonej tropowości, np. do kości, mięśnia sercowego, guzów neuroendokrynnych czy receptorów dopaminergicznych. W scyntygrafii kości używa się ligandów fosfonianowych znakowanych technetem-99m, które gromadzą się w miejscach wzmożonego metabolizmu kostnego. W scyntygrafii perfuzyjnej serca mamy ligandy lipofilne, które wnikają do kardiomiocytów proporcjonalnie do przepływu krwi. W PET z kolei typowym przykładem jest 18F-FDG, gdzie ligandem jest analog glukozy, a izotopem fluor-18. Z mojego doświadczenia to właśnie zrozumienie roli liganda tłumaczy, czemu dwa różne radiofarmaceutyki z tym samym izotopem mogą mieć zupełnie inne wskazania. Dobre praktyki w medycynie nuklearnej wymagają bardzo świadomego doboru liganda do konkretnego badania: bierzemy pod uwagę farmakokinetykę, specyficzność wiązania, szybkość eliminacji, a także bezpieczeństwo dla pacjenta. W wytycznych EANM czy IAEA wyraźnie podkreśla się, że to właściwości liganda decydują o jakości obrazowania funkcjonalnego, a nie tylko sam izotop. Dlatego poprawne skojarzenie pojęcia „ligand” z nośnikiem radiofarmaceutyku w medycynie nuklearnej jest bardzo istotne i praktycznie przydatne w pracy z gammakamerą czy PET.

Kluczowy błąd w tym pytaniu polega na pomieszaniu pojęcia liganda z klasycznymi środkami kontrastującymi stosowanymi w radiologii czy rezonansie magnetycznym. Ligand, o którym mowa w zadaniu, to termin typowo z obszaru medycyny nuklearnej: jest to cząsteczka, która wiąże radioizotop i jednocześnie ma powinowactwo do konkretnej struktury biologicznej. Dzięki temu tworzy się radiofarmaceutyk, który jest nośnikiem promieniowania do określonego narządu lub typu komórek. W radiologii klasycznej używane są zupełnie inne substancje. Kontrast pozytywny w RTG i TK to zazwyczaj związki jodu lub barytu, które silnie pochłaniają promieniowanie rentgenowskie i przez to dają jasny obraz na kliszy lub monitorze. To nie są ligandy w rozumieniu medycyny nuklearnej, bo nie przenoszą radioizotopu i nie emitują promieniowania, a jedynie zmieniają pochłanianie zewnętrznie podawanego promieniowania X. Kontrast negatywny to z kolei gazy, powietrze, CO2 lub woda, które słabiej pochłaniają promieniowanie niż otaczające tkanki i przez to wyglądają ciemniej. Tutaj również nie ma mowy o wiązaniu radioizotopu ani o tworzeniu radiofarmaceutyku. Podobnie w rezonansie magnetycznym środki kontrastowe, głównie związki gadolinu, modulują właściwości magnetyczne tkanek i wpływają na czasy relaksacji T1/T2, ale to nadal nie jest zastosowanie liganda jako nośnika radiofarmaceutyku. Oczywiście w farmakologii czy chemii koordynacyjnej słowo „ligand” może mieć szersze znaczenie, jednak w testach z zakresu diagnostyki obrazowej i medycyny nuklearnej przyjmuje się dość konkretne, branżowe rozumienie. Typowym błędem jest myślenie: "skoro kontrast coś wiąże albo się gdzieś odkłada, to też jest ligand". W praktyce zawodowej warto wyraźnie oddzielać medycynę nuklearną, gdzie źródło promieniowania jest wprowadzane do organizmu wraz z ligandem, od radiologii klasycznej i MR, gdzie źródło promieniowania lub pola magnetycznego znajduje się w aparacie, a środki kontrastujące tylko modyfikują obraz, ale nie są nośnikiem izotopu.

Answer 1

A. w radiologii klasycznej jako środek kontrastujący negatywny.

Answer 2

B. w radiologii klasycznej jako środek kontrastujący pozytywny.

Answer 3

C. w medycynie nuklearnej jako nośnik radiofarmaceutyku.

Answer 4

D. w rezonansie magnetycznym jako środek kontrastujący pozytywny.

Ligand stosuje się

Odpowiedzi

Informacja zwrotna