Na zdjęciu widać klasyczne ułożenie pacjenta do wykonania projekcji AP stopy – stopa leży podeszwą na detektorze (kaseta / płyta obrazująca), palce są wyprostowane, a wiązka promieniowania będzie padała z góry, prostopadle lub lekko skośnie, na całą stopę. Strzałka wskazuje mniej więcej środek pola ekspozycji, czyli okolice środka stopy, co jest typowe dla standardowego badania RTG stopy, a nie tylko pojedynczego odcinka, jak kość piętowa czy palce. W praktyce technik elektroradiolog ustawia centralną wiązkę tak, aby objąć jednocześnie paliczki, śródstopie i tyłostopie, bo celem jest ocena całej architektury stopy: łuku podłużnego, ustawienia kości śródstopia, stawów śródstopno‑paliczkowych i stępu. Dla kości piętowej stosuje się zupełnie inne pozycjonowanie – pięta jest wtedy najczęściej odsunięta i wykonywana jest projekcja boczna lub osiowa, z wyraźnym ukierunkowaniem na kość piętową i staw skokowo‑piętowy. Z kolei zdjęcia palców wymagają bardziej precyzyjnego ogniskowania na konkretny promień (np. paluch) oraz użycia mniejszego pola ekspozycji, często też innego ułożenia, żeby uniknąć nakładania się sąsiednich struktur. Moim zdaniem warto zapamiętać, że przy „zdjęciu stopy” standardem jest objęcie wszystkich kości od paliczków aż po tyłostopie w jednym polu, co dokładnie sugeruje ta ilustracja. W praktyce klinicznej takie badanie wykonuje się bardzo często przy urazach, deformacjach (np. płaskostopie, hallux valgus) czy bólach przeciążeniowych, dlatego poprawne pozycjonowanie całej stopy jest kluczowe dla jakości diagnostycznej obrazu i zgodne z zasadami dobrej praktyki radiologicznej.
Na ilustracji pokazano ułożenie typowe dla badania całej stopy, a nie tylko wybranego jej fragmentu. Pacjent leży lub siedzi, stopa jest ułożona podeszwą płasko na detektorze, z wyprostowanymi palcami i możliwie równomiernym rozłożeniem ciężaru. Strzałka wskazuje środek pola ekspozycji w obrębie podeszwy, co w praktyce oznacza centralne promieniowanie mniej więcej na środek stopy. To ustawienie pozwala objąć w jednym zdjęciu paliczki, kości śródstopia oraz tyłostopie wraz z częścią kości skokowej i piętowej. Częsty błąd polega na tym, że patrząc na podeszwę, ktoś automatycznie kojarzy obraz z kością piętową. Tymczasem dla celowanego badania kości piętowej stosuje się inne projekcje – najczęściej boczną, w której pięta jest profilowana, oraz osiową (plantodorsal lub dorsoplantar), gdzie wiązka jest silnie ukierunkowana na piętę, a pole ekspozycji jest zdecydowanie mniejsze i skupione na tylnym odcinku stopy. Równie mylące bywa utożsamianie takiego ułożenia ze zdjęciem palców lub śródstopia. Dla palców najczęściej zawęża się pole do przedniego odcinka stopy, centralna wiązka biegnie na interesujący promień, a technik dba, żeby niepotrzebnie nie naświetlać reszty struktur. Przy śródstopiu podobnie – ogniskowanie idzie bardziej na część środkową, ale zwykle nie ma potrzeby obejmowania całego tyłostopia. Na pokazanej fotografii wyraźnie widać, że detektor jest pod całą stopą, a zaznaczony punkt centralny znajduje się w takim miejscu, aby promieniowanie równomiernie rozłożyło się na wszystkie odcinki. Z mojego doświadczenia wynika, że typowym błędem uczniów jest skupianie się tylko na tym, co wskazuje strzałka, bez analizy całego ułożenia kończyny i wielkości pola ekspozycji. W diagnostyce obrazowej właśnie pozycjonowanie i dobór pola naświetlania są kluczowe do rozróżnienia, czy badamy konkretny segment (np. paluch, pięta), czy całą stopę jako jedną jednostkę anatomiczną.