Prawidłowo wskazany został obraz 4, bo właśnie on przedstawia badanie scyntygraficzne. W scyntygrafii nie oglądamy klasycznej anatomii, tylko rozkład radioaktywnego znacznika w narządzie. Dlatego obraz jest ziarnisty, o niższej rozdzielczości przestrzennej, zwykle w skali szarości lub w pseudokolorach, a struktury anatomiczne są słabo zarysowane. W tym przypadku widać typowy obraz scyntygrafii tarczycy: „motylkowaty” kształt, bez wyraźnych granic tkanek miękkich, ale z wyraźnie zaznaczoną aktywnością radiofarmaceutyku w miąższu gruczołu. W medycynie nuklearnej rejestrujemy promieniowanie gamma emitowane przez podany dożylnie lub doustnie radioizotop (np. 99mTc, 131I), za pomocą gammakamery. Z mojego doświadczenia to właśnie charakterystyczna ziarnistość i brak typowej anatomii są najlepszą podpowiedzią na egzaminach. W praktyce klinicznej scyntygrafia tarczycy służy m.in. do oceny funkcji guzków („zimne”, „gorące”), rozpoznania wola guzowatego toksycznego czy różnicowania przyczyn nadczynności tarczycy. Podobnie wykonuje się scyntygrafię kości, nerek, perfuzji płuc czy mięśnia sercowego – za każdym razem patrzymy bardziej na rozkład funkcji niż na szczegóły budowy. Zgodnie z dobrymi praktykami medycyny nuklearnej kluczowe jest prawidłowe przygotowanie pacjenta, dobranie radiofarmaceutyku, właściwe ustawienie gammakamery oraz późniejsza korelacja obrazu scyntygraficznego z badaniami anatomicznymi (CT, MR, USG). W nowoczesnych pracowniach często łączy się scyntygrafię z CT (SPECT/CT), ale sam charakter obrazu funkcjonalnego pozostaje taki, jak na tym czwartym zdjęciu.
W tym zadaniu łatwo się zasugerować znajomymi technikami obrazowania i przeoczyć typowe cechy badań medycyny nuklearnej. Obrazy 1, 2 i 3 prezentują klasyczne metody diagnostyki radiologicznej, w których rejestruje się głównie różnice gęstości tkanek dla promieniowania rentgenowskiego lub sygnału z jąder wodoru w polu magnetycznym. Mają one stosunkowo wysoką rozdzielczość przestrzenną, wyraźne kontury narządów, dobrze widoczne kości, tkanki miękkie, naczynia. Na przykład przekrój poprzeczny klatki piersiowej czy jamy brzusznej z widocznym kręgosłupem, żebrami i narządami miąższowymi to typowy obraz TK, szczególnie gdy widać jednorodne, ostro odgraniczone struktury i gładkie krawędzie narządów. Z kolei obraz stawu kolanowego z bardzo dobrą separacją tkanek miękkich, chrząstki i szpiku kostnego, z charakterystycznym kontrastem pomiędzy tłuszczem a płynem, sugeruje rezonans magnetyczny, a nie badanie radioizotopowe. W scyntygrafii sytuacja wygląda inaczej: rejestrujemy promieniowanie gamma emitowane przez radiofarmaceutyk rozprowadzony w organizmie, a nie wiązkę rentgenowską przechodzącą przez ciało. Obraz ma znacznie gorszą rozdzielczość, jest bardziej „ziarnisty”, a struktury anatomiczne są mało wyraźne. Widzimy głównie obszary zwiększonego lub zmniejszonego gromadzenia znacznika, dlatego narząd przyjmuje kształt plamy o zróżnicowanej intensywności, często w formie dobrze znanego zarysu, jak „motylkowata” tarczyca. Typowym błędem na takich pytaniach jest utożsamianie jasnych, dobrze widocznych struktur w TK lub MR z „akumulacją znacznika”, co jest trochę mylące, bo w radiologii jasność obrazu wynika z innych zjawisk fizycznych (gęstość, liczba atomowa, czas relaksacji). W medycynie nuklearnej kluczowe są rozkład aktywności radioizotopu i jego funkcjonalne zachowanie w narządzie, a nie szczegółowa anatomia. Dlatego wybór któregoś z obrazów o wysokiej rozdzielczości świadczy zwykle o pomyleniu badań morfologicznych (RTG, TK, MR) z badaniami funkcjonalnymi scyntygraficznymi, które wyglądają zdecydowanie „ubożej” anatomicznie, ale niosą bardzo cenną informację o funkcji narządu.