Na przedstawionym obrazie kontrastowej angiografii widoczny jest odcinek aorty przebiegający w jamie brzusznej, czyli aorta brzuszna – i to właśnie ją zaznaczono strzałką. Świadczy o tym kilka elementów: położenie struktur mniej więcej na wysokości trzonów kręgów lędźwiowych, przebieg naczynia w linii pośrodkowej ciała oraz obecność rozdętego workowatego poszerzenia typowego dla tętniaka aorty brzusznej poniżej odejścia tętnic trzewnych. W badaniach obrazowych, zwłaszcza przy klasycznej angiografii czy angio-TK, kluczowe jest zawsze odniesienie się do orientacji anatomicznej: od przepony w dół mówimy o aorcie brzusznej, a powyżej – o piersiowej. W praktyce technika radiologiczna powinna zwracać uwagę na prawidłowe wypełnienie światła naczynia kontrastem, odpowiedni czas ekspozycji i projekcję (najczęściej AP), tak aby wyraźnie uwidocznić aortę i ewentualne patologie, jak tętniaki czy zwężenia. Moim zdaniem warto wyrobić sobie nawyk „czytania” obrazu od góry do dołu: najpierw łuk aorty, potem zstępująca piersiowa, przejście przez rozwór aortowy przepony i dalej aorta brzuszna aż do jej rozdwojenia na tętnice biodrowe wspólne. W codziennej pracy technika i lekarza radiologa poprawne rozpoznanie odcinka aorty ma ogromne znaczenie, bo od tego zależy np. kwalifikacja do zabiegu endowaskularnego (EVAR), dobór długości stent-graftu czy planowanie zakresu skanowania w angio-TK. Dobre praktyki mówią też, żeby zawsze oceniać nie tylko sam tętniak, ale cały przebieg aorty brzusznej – od tętnic nerkowych aż do rozwidlenia – bo zmiany często są wielopoziomowe.
Na tym typie badania bardzo łatwo pomylić różne odcinki aorty albo od razu dopisać sobie w głowie konkretną patologię, zanim się spokojnie obejrzy obraz. Widzimy naczynie wypełnione kontrastem, biegnące w linii pośrodkowej, z wyraźnym workowatym poszerzeniem w części dolnej. Kluczowe jest jednak, na jakim poziomie anatomicznym to się dzieje. Położenie względem kręgosłupa i brak struktur klatki piersiowej (żeber, cienia serca, wnęk płucnych) wskazuje, że nie jest to odcinek w klatce piersiowej, tylko w jamie brzusznej. Dlatego rozpoznanie aorty piersiowej w tym miejscu jest błędne – mylenie tych dwóch odcinków wynika zwykle z patrzenia tylko na kształt naczynia, a nie na tło anatomiczne. Kolejny częsty błąd to „nadinterpretacja” i odruchowe nazywanie każdego poszerzenia czy niejednorodności kontrastu rozwarstwieniem aorty. Rozwarstwienie ma dość charakterystyczny obraz: obecność dwóch światł – prawdziwego i fałszywego – oddzielonych błoną intymalną, z nieregularnym wypełnieniem kontrastem, często z widocznym miejscem wejścia (entry). Tutaj widoczne jest raczej jednolite wypełnienie kontrastowe z dużym workowatym poszerzeniem, co bardziej pasuje do tętniaka niż do rozwarstwienia. Zarówno określenie „rozwarstwienie aorty brzusznej”, jak i „rozwarstwienie aorty piersiowej” jest więc merytorycznie nietrafione, bo obraz nie pokazuje typowego podziału światła na dwa kanały. Z mojego doświadczenia największym problemem jest to, że uczniowie skupiają się na jednym słowie w odpowiedzi (np. „rozwarstwienie” brzmi groźnie i poważnie) zamiast przeanalizować, co faktycznie widzą: poziom anatomiczny, kształt, sposób wypełnienia kontrastem. Dobra praktyka w diagnostyce obrazowej to zawsze: najpierw lokalizacja (piersiowa vs brzuszna), potem rodzaj zmiany (tętniak, rozwarstwienie, zwężenie), dopiero na końcu dopasowanie tego do opisu w odpowiedziach testowych.