Na obrazie widoczny jest rezonans magnetyczny odcinka piersiowo‑lędźwiowego kręgosłupa w projekcji strzałkowej. Strzałka wskazuje na pierwszy kręg lędźwiowy – L1. Identyfikacja poziomu opiera się na kilku prostych, ale ważnych zasadach. Najpierw lokalizujemy przejście piersiowo‑lędźwiowe: ostatni kręg z wyraźnie zaznaczonymi żebrami to TH12, a tuż poniżej zaczyna się odcinek lędźwiowy. Pierwszy kręg bez przyczepionych żeber, położony zaraz pod TH12, to właśnie L1. Na typowych sekwencjach MR w płaszczyźnie strzałkowej dobrze widać różnicę w kształcie trzonów oraz zmianę krzywizny – przejście z kifozy piersiowej w lordozę lędźwiową. L1 leży dokładnie w tym „punkcie przełamania”. Moim zdaniem w praktyce technika obrazowania warto sobie to zawsze „odhaczyć”: liczymy od góry (od TH12) w dół i świadomie zaznaczamy poziom L1, bo od tego zależy poprawne opisanie patologii – np. złamania kompresyjnego, naczyniaka trzonu, przerzutu czy zmian zapalnych. W standardach opisu badań MR kręgosłupa (zarówno w radiologii, jak i w ortopedii) podkreśla się konieczność jednoznacznej identyfikacji poziomu, żeby chirurg, neurolog czy rehabilitant wiedzieli dokładnie, na którym segmencie pracują. W codziennej pracy w pracowni MR przydaje się też porównanie z przeglądowym RTG lub sekwencją lokalizacyjną, ale sama znajomość anatomii w obrazowaniu – tak jak tutaj przy rozpoznaniu L1 – to absolutna podstawa i dobra praktyka zawodowa.
W tym zadaniu kluczowe jest nie tylko zauważenie patologicznego kręgu, ale przede wszystkim prawidłowe jego zliczenie na obrazie rezonansu magnetycznego. Na strzałkowym MR łatwo ulec złudzeniu, że zaznaczony trzon leży niżej lub wyżej, niż w rzeczywistości. Typowy błąd polega na liczeniu kręgów „od dołu”, czyli od kości krzyżowej w górę, bez wcześniejszego zidentyfikowania przejścia piersiowo‑lędźwiowego. Wtedy łatwo pomylić pierwszy kręg lędźwiowy z L3, a nawet z wyższymi kręgami piersiowymi, szczególnie gdy obraz nie obejmuje całych żeber. Warianty anatomiczne, takie jak krąg przejściowy lumbalizowany czy sakralizowany, tylko to dodatkowo komplikują. Z mojego doświadczenia najbezpieczniejszym podejściem jest zaczynanie liczenia od ostatniego kręgu piersiowego, który ma przyczepione żebro, czyli TH12, i dopiero potem przejście do L1, L2 itd. Odpowiedzi wskazujące na L3 ignorują tę zasadę: kręg oznaczony strzałką leży zdecydowanie bliżej przejścia piersiowo‑lędźwiowego, a nie w środkowej części lordozy lędźwiowej, gdzie spodziewalibyśmy się L3. Z kolei wybór TH8 lub TH10 wynika najczęściej z niedokładnego rozpoznania odcinka piersiowego – na obrazie nie widać tak długiego odcinka żeber, a krzywizna kręgosłupa oraz kształt trzonów sugerują raczej dolny odcinek piersiowy i początek lędźwiowego, a nie środkowe segmenty piersiowe. W poprawnej praktyce diagnostyki obrazowej zawsze staramy się łączyć kilka elementów: obecność żeber, kształt krzywizn (kifoza piersiowa, lordoza lędźwiowa), charakter trzonów i ewentualne znaczniki anatomiczne lub sekwencje lokalizacyjne. Pomijanie któregoś z tych kroków prowadzi właśnie do takich pomyłek jak przypisanie poziomu L3 czy TH8/TH10. Dlatego, analizując MR kręgosłupa, nie liczymy kręgów „na oko”, tylko według uporządkowanego schematu, co jest zgodne z dobrymi praktykami radiologicznymi i zaleceniami większości podręczników z zakresu anatomii w obrazowaniu.