Na przedstawionym obrazie MR widzimy odcinek szyjny kręgosłupa w projekcji bocznej, czyli w płaszczyźnie strzałkowej. Strzałka wskazuje na tylną, ostro zakończoną strukturę kostną wychodzącą ku tyłowi od łuku kręgu – to właśnie wyrostek kolczysty kręgu szyjnego. W rezonansie magnetycznym, szczególnie w sekwencjach T1-zależnych, trzon kręgu i łuk mają jednorodny, dość jasny sygnał, a wyrostki kolczyste układają się w charakterystyczny „łańcuszek” za tylną ścianą kanału kręgowego. W odcinku szyjnym łatwo rozpoznać sąsiednie struktury: z przodu tchawicę i przełyk, powyżej podstawę czaszki, a w kanale kręgowym rdzeń kręgowy o bardziej jednorodnym sygnale niż otaczające go krążki międzykręgowe. Moim zdaniem kluczowe jest tu kojarzenie kształtu i położenia: wyrostek kolczysty zawsze leży po stronie tylnej, w linii pośrodkowej, za łukiem kręgu, a w obrazie strzałkowym widzimy go jak „kolce” ustawione jeden za drugim. W praktyce klinicznej taka orientacja w anatomii obrazowej jest bardzo ważna przy ocenie urazów kręgosłupa szyjnego, np. złamań wyrostków kolczystych, zmian zwyrodnieniowych czy ocenie ustawienia kręgów po urazie komunikacyjnym. Dobre rozpoznawanie płaszczyzn obrazowania (strzałkowa vs czołowa vs poprzeczna) jest standardem w diagnostyce MR – technik i lekarz muszą sprawnie kojarzyć przekrój z anatomią 3D pacjenta. W odcinku szyjnym dodatkowo pomaga charakterystyczne wygięcie lordotyczne oraz obecność czaszki nad kręgami szyjnymi, co tutaj też ładnie widać. Poprawne rozpoznanie wyrostka kolczystego świadczy o tym, że potrafisz „czytać” obraz w sposób przestrzenny, a to w radiologii jest, z mojego doświadczenia, absolutna podstawa dobrej praktyki.
W tym zadaniu pułapka polega głównie na rozpoznaniu zarówno odcinka kręgosłupa, jak i płaszczyzny obrazowania. Na obrazie MR widzimy wyraźnie odcinek szyjny: nad kręgosłupem obecna jest podstawa czaszki, z przodu widoczna jest część struktur szyi, a kręgi mają typową dla odcinka szyjnego wielkość i kształt. To wyklucza odcinek piersiowy, który na obrazach ma zwykle dłuższe trzony, widoczne żebra oraz inne ułożenie względem klatki piersiowej. Jeśli ktoś zaznaczy odpowiedź z kręgiem piersiowym, to zwykle wynika to z automatycznego skojarzenia „kręgosłup w MR = piersiowy”, bez dokładnego przyjrzenia się sąsiadującym strukturom. Druga kwestia to płaszczyzna obrazowania. W płaszczyźnie strzałkowej widzimy profil pacjenta z przodu do tyłu: twarz, jamę ustną, gardło, kręgosłup ułożony jak „słup” od góry do dołu i wyrostki kolczyste jako struktury wystające ku tyłowi. W płaszczyźnie czołowej kręgosłup wygląda inaczej – oglądamy go jakby „od przodu lub od tyłu”, widoczna jest szerokość trzonów, a wyrostki kolczyste leżą za nimi, ale nie w tak charakterystycznym bocznym profilu. Pomyłki z płaszczyzną czołową wynikają często z braku nawyku patrzenia, skąd prowadzone jest cięcie: na obrazie z pytania profil głowy i szyi nie pozostawia wątpliwości, że to przekrój strzałkowy. W praktyce diagnostyki obrazowej umiejętność szybkiego rozpoznania płaszczyzny jest kluczowa, bo od tego zależy poprawna lokalizacja zmian, planowanie zabiegów neurochirurgicznych czy ocena stabilności kręgosłupa. Moim zdaniem warto zawsze zadać sobie dwa pytania: co widzę z przodu i z tyłu obrazu oraz czy widzę profil czy „twarz” struktur. Takie proste nawyki znacząco zmniejszają ryzyko takich właśnie pomyłek.