Na przekroju poprzecznym TK kręgosłupa szyjnego strzałka wskazuje wyraźnie na ząb kręgu obrotowego (dens axis), czyli charakterystyczny wyrostek trzonu C2. To jest bardzo typowy element anatomiczny, który w tomografii komputerowej powinien od razu „rzucać się w oczy”, szczególnie na poziomie stawu szczytowo–obrotowego. Dens ma kształt owalnej lub nieco cylindrycznej struktury kostnej położonej centralnie, dość jasnej (wysoka gęstość, kość korowa), otoczonej pierścieniem kręgu szczytowego C1. Widzimy, że dookoła niego przebiega łuk przedni C1, a bardziej na obwodzie – masy boczne kręgu szczytowego oraz fragment kanału kręgowego. Z mojego doświadczenia, jeśli na osiowym TK szyi widzisz „kość w kości” – mniejszy owal kostny w środku większego pierścienia – to niemal zawsze jest to dens w obrębie C1. W praktyce klinicznej prawidłowe rozpoznanie zęba kręgu obrotowego ma ogromne znaczenie przy ocenie urazów odcinka szyjnego, zwłaszcza po urazach komunikacyjnych, upadkach z wysokości czy urazach sportowych. Jednym z klasycznych wskazań do TK jest podejrzenie złamania zęba C2 (tzw. złamanie dens axis typu I–III wg Andersona-D’Alonzo). Radiolog musi wtedy bardzo dokładnie przeanalizować ciągłość zarysu zęba, obecność szczeliny złamania, przemieszczenia odłamów, a także relację zęba do łuku przedniego C1 i kanału kręgowego. W dobrych praktykach opisowych zawsze zwraca się uwagę na stabilność segmentu C1–C2, szerokość przestrzeni między zębem a łukiem przednim C1 (przestrzeń atlantodentalna) oraz ewentualne uciski na rdzeń kręgowy. Umiejętność pewnego rozpoznawania dens axis na obrazach TK jest bazą do dalszej, bardziej zaawansowanej interpretacji badań urazowych i pourazowych odcinka szyjnego, ale też przy zmianach zwyrodnieniowych czy w chorobach reumatycznych (np. reumatoidalne zapalenie stawów z niestabilnością C1–C2).
Ten obraz TK bardzo dobrze pokazuje, jak łatwo na przekrojach poprzecznych pomylić poszczególne struktury kręgosłupa szyjnego, jeśli nie ma się w głowie stałego „schematu” anatomii. Struktura wskazana strzałką nie jest rdzeniem kręgowym. Rdzeń na TK widoczny jest jako obszar tkanek miękkich o niskiej gęstości (szarość), otoczony przez hiperdensyjny pierścień kostny łuków kręgowych i trzonu. Leży on w obrębie kanału kręgowego, bardziej ku tyłowi, a nie centralnie w małym, wyraźnie kostnym fragmencie. Typowym błędem jest utożsamianie każdej „dziury” lub jasnego koła w odcinku szyjnym z kanałem kręgowym lub rdzeniem, bez analizy kształtu i położenia względem reszty kręgu. Nie jest to również otwór kręgu szczytowego. Otwór ten (foramen vertebrale C1) to duża przestrzeń, w której znajduje się rdzeń kręgowy, otoczona łukiem przednim i tylnym kręgu szczytowego oraz masami bocznymi. Na obrazie widać wyraźnie, że większy pierścień kostny to właśnie element C1, natomiast strzałka wskazuje na mniejszą, wewnętrzną strukturę kostną, czyli dens C2, która wchodzi w ten pierścień z dołu. Mylenie pojedynczego wyrostka kostnego z całym otworem kręgu wynika często z patrzenia tylko na jeden przekrój, bez wyobrażenia sobie przestrzennej relacji C1–C2. Guzek tylny kręgu szczytowego także nie pasuje do tego obrazu. Guzek tylny znajduje się na łuku tylnym C1, bardziej ku tyłowi, przy brzegu zewnętrznym kanału kręgowego, i nie ma regularnego, centralnego położenia. Na TK byłby widoczny jako niewielkie zgrubienie kostne na tylnej części pierścienia C1, a nie w jego środku. Tutaj mamy typową sytuację stawu szczytowo–obrotowego w przekroju poprzecznym: ząb C2 w środku, otoczony przez pierścień C1. Moim zdaniem dobrym nawykiem przy takich zadaniach jest zawsze: najpierw zlokalizować kanał kręgowy i rdzeń, potem rozpoznać pierścień C1, a dopiero na końcu szukać charakterystycznego „bolca” – zęba C2. To bardzo ogranicza ryzyko pomyłek, które w realnej praktyce klinicznej mogłyby prowadzić do błędnej oceny urazu czy niestabilności odcinka szyjnego.