Na przedstawionych kolejnych klatkach badania renoscyntygraficznego widać wyraźnie, że po stronie lewej (oznaczenie L) nerka gromadzi radioznacznik, a następnie stopniowo go wydala – obraz jest dynamiczny, krzywa czas–aktywność w takiej nerce zwykle ma typowy kształt: szybki wzrost, plateau, potem powolny spadek. Po stronie prawej (P) praktycznie od początku badania brak jest wyraźnego ogniska wychwytu w rzucie prawej nerki, a w kolejnych minutach nic się tam istotnie nie zmienia. To właśnie jest typowy obraz nerki, która nie gromadzi radioznacznika – albo z powodu braku perfuzji, albo ciężkiego uszkodzenia miąższu, albo w skrajnych przypadkach braku czynnej nerki (np. nerka zanikowa, po przebytych zmianach zapalnych, niedokrwiennych, po ciężkim uszkodzeniu toksycznym itp.). W rutynowej praktyce medycyny nuklearnej przy interpretacji renoscyntygrafii zawsze porównuje się obie nerki: symetrię ukrwienia, tempo narastania sygnału, maksymalne gromadzenie oraz fazę wydalania. Jeżeli jedna nerka jest praktycznie „niewidoczna” na wszystkich fazach, a tło w tej okolicy nie różni się od reszty jamy brzusznej, mówimy o braku gromadzenia radioznacznika. Moim zdaniem ważne jest też, żeby pamiętać o możliwych przyczynach technicznych: zbyt mała dawka, zła kolimacja, przesunięcie pacjenta – ale tutaj lewa nerka jest prawidłowo widoczna, więc problem techniczny jest mało prawdopodobny. W opisie takiego badania według dobrych praktyk (EANM, SNMMI) podaje się zwykle procentowy udział czynnościowy każdej nerki; przy braku gromadzenia po jednej stronie udział tej nerki będzie bliski 0%. Klinicznie takie rozpoznanie ma duże znaczenie np. przed planowanym zabiegiem urologicznym, kwalifikacją do nefrektomii, oceną powikłań po zatorze tętnicy nerkowej lub po ciężkim odmiedniczkowym zapaleniu. Tego typu obraz nie zostawia dużego pola do interpretacji – to nie jest ani opóźnione gromadzenie, ani czyste zaburzenie fazy wydalania, tylko funkcjonalnie „niema” nerka.
Na tym typie badania bardzo łatwo pomylić różne zaburzenia czynności nerki, bo patrzymy na szare, słabo kontrastowe obrazy dynamiczne i mózg lubi sobie dopowiadać to, czego nie widać. W renoscyntygrafii trzeba jednak trzymać się kilku prostych zasad: czy nerka w ogóle wychwytuje radioznacznik, w jakim czasie osiąga maksimum oraz czy i jak szybko zaczyna wydalać. Jeśli ktoś uzna, że prawa nerka gromadzi prawidłowo radioznacznik, to najczęściej wynika to z automatycznego założenia, że „skoro jest pacjent z dwiema nerkami, to obie powinny być widoczne”. Tu widać, że lewa nerka świeci wyraźnie w pierwszych minutach, a prawa praktycznie nie odróżnia się od tła – brak zarysowanego ogniska, brak typowego narastania sygnału. To wyklucza prawidłowe gromadzenie. Inna pomyłka to interpretacja obrazu jako opóźnionego wydalania. Opóźnione wydalanie oznacza, że nerka najpierw gromadzi znacznik, osiąga wyraźne maksimum, a dopiero potem z opóźnieniem zaczyna go oddawać do dróg moczowych. Wtedy na obrazach początkowych widzimy dobrze zarysowaną nerkę, która długo pozostaje „jasna”. W prezentowanej sytuacji takiego etapu w ogóle nie ma po stronie prawej, więc nie można mówić o zaburzeniu fazy wydalania – tu brakuje już fazy gromadzenia. Podobnie z koncepcją opóźnionego gromadzenia: w takim przypadku po kilku czy kilkunastu minutach pojawiłby się jednak wyraźny obraz nerki, tylko później niż po stronie przeciwnej. To się zdarza np. przy zwężeniu tętnicy nerkowej czy istotnych różnicach perfuzji. Na kolejnych klatkach tego badania prawa strona pozostaje „niema”, bez narastania aktywności, co jest typowe dla nerki nieczynnej lub bardzo ciężko uszkodzonej. Typowy błąd myślowy przy takich zadaniach polega na skupianiu się bardziej na opisie słownym odpowiedzi niż na realnym obrazie: skoro w treści pytania jest renoscyntygrafia, to kusi, żeby wybrać coś związanego z opóźnieniem wydalania, bo to brzmi fachowo i kojarzy się z urologią. W praktyce medycyny nuklearnej obowiązuje jednak zasada: najpierw oceniamy, czy narząd w ogóle jest widoczny i czy ma prawidłowy kształt krzywej czas–aktywność, dopiero później szukamy subtelnych zaburzeń. Jeśli nerka nie gromadzi znacznika od początku do końca badania, to nie ma sensu doszukiwać się „opóźnienia” czegokolwiek, bo po prostu nie ma czego opóźniać.