Prawidłowo – ten obraz stawu kolanowego pochodzi z rezonansu magnetycznego (MR). Widać typową dla MR wysoką rozdzielczość kontrastową tkanek miękkich: chrząstka stawowa, łąkotki, kość podchrzęstna i tkanka tłuszczowa odróżniają się od siebie dużo wyraźniej niż na typowym TK. Moim zdaniem kluczowe jest tu to, że na takim obrazie bardzo dobrze widać struktury wewnątrzstawowe, a nie tylko zarys kości. W standardach obrazowania narządu ruchu przyjmuje się, że rezonans magnetyczny jest metodą z wyboru do oceny więzadeł, łąkotek, chrząstki, zmian pourazowych i przeciążeniowych w stawie kolanowym. W praktyce klinicznej, gdy ortopeda podejrzewa uszkodzenie łąkotki, więzadła krzyżowego czy wczesne zmiany chrzęstne, najczęściej kieruje właśnie na MR, a nie na TK. Rezonans nie wykorzystuje promieniowania jonizującego, tylko pole magnetyczne i fale radiowe, co jest istotne zwłaszcza u młodych pacjentów i przy kontrolnych badaniach. W dobrych pracowniach stosuje się dedykowane cewki do stawu kolanowego i odpowiednie sekwencje (np. T1, T2, PD z saturacją tłuszczu), żeby jak najlepiej uwidocznić struktury wewnątrz stawu. Kontrast do MR podaje się zwykle tylko przy szczególnych wskazaniach (np. podejrzenie guza, zapalenia, MR-artrografia), natomiast typowe badanie stawu kolanowego wykonuje się bez kontrastu, tak jak właśnie na tym obrazie. Dobrą praktyką jest też porównywanie obrazów w kilku płaszczyznach (czołowa, strzałkowa, poprzeczna), co jeszcze bardziej odróżnia MR od klasycznego TK stosowanego głównie do oceny kości.
W tym zadaniu łatwo się pomylić, bo większość osób kojarzy „przekroje” ciała głównie z tomografią komputerową. To jest właśnie typowy błąd myślowy: skoro widzę warstwowy obraz, to od razu zakładam, że to TK. Tymczasem kluczowa jest nie sama forma przekroju, ale charakter obrazu – czyli jak wyglądają tkanki miękkie, kość i płyn. Na tomografii komputerowej kość jest bardzo jasna (wysoka gęstość), a różnice między chrząstką, więzadłami i łąkotkami są dużo słabiej widoczne, szczególnie bez rekonstrukcji w odpowiednich oknach. TK świetnie nadaje się do oceny urazów kostnych, złamań śródstawowych, planowania zabiegów ortopedycznych, ale nie jest metodą pierwszego wyboru do oceny struktur wewnątrzstawowych kolana. W odpowiedzi z kontrastem w TK pojawia się dodatkowe nieporozumienie: kontrast jodowy do TK stosuje się głównie w badaniach narządów miąższowych, naczyń, ewentualnie w artrografii TK, ale to są raczej sytuacje szczególne, a nie standard przy rutynowej ocenie stawu kolanowego. Podobnie w rezonansie magnetycznym z kontrastem – kontrast gadolinowy używany jest przy podejrzeniu zmian zapalnych, nowotworowych, po rekonstrukcjach, czasem w MR-artrografii. Typowy, podręcznikowy obraz stawu kolanowego w MR, na którym uczymy się anatomii i podstaw patologii, jest wykonywany bez kontrastu. Jeśli obraz pokazuje bardzo dobrą różnicę między płynem stawowym, tkanką tłuszczową, chrząstką i kością podchrzęstną, z charakterystycznym „miękkim” wyglądem tkanek, to z dużym prawdopodobieństwem mamy do czynienia z MR, a nie z TK. Z mojego doświadczenia warto wyrobić sobie nawyk patrzenia najpierw na jakość odwzorowania tkanek miękkich i na obecność typowych artefaktów MR, zamiast automatycznie zakładać, że każdy przekrój poprzeczny to tomografia komputerowa. Takie rozróżnianie jest zgodne z dobrymi praktykami w diagnostyce obrazowej i bardzo ułatwia późniejszą naukę interpretacji badań.