Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

Question

Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

Kategorie: Radioterapia Fizyka medyczna Systemy informatyczne

Obszary napromieniania w technice IMRT w trakcie wykonywania zabiegu radioterapeutycznego wyznacza

Prawidłowa odpowiedź wskazuje na kluczową cechę techniki IMRT: obszary napromieniania w trakcie wykonywania zabiegu są wyznaczane i realizowane przez system komputerowy, zgodnie z wcześniej przygotowanym planem leczenia. W praktyce wygląda to tak, że lekarz radioterapeuta i fizyk medyczny wspólnie ustalają cele kliniczne, marginesy bezpieczeństwa, dawki dla guza i narządów krytycznych, a następnie fizyk (albo planista) tworzy plan w specjalistycznym systemie TPS (Treatment Planning System). Ten plan zawiera bardzo szczegółowe informacje: kształt pól, modulację intensywności, przebieg łuków, segmenty MLC, liczbę monitor units itd. Jednak w samej fazie wykonywania zabiegu, w czasie faktycznego napromieniania, to już nie człowiek „rysuje” pola, tylko system komputerowy steruje aparatem zgodnie z zapisanym planem. System na bieżąco ustawia listki kolimatora MLC, kontroluje dawkę, kąt obrotu głowicy, czas ekspozycji i inne parametry. Technik elektroradiolog ma wtedy przede wszystkim zadanie poprawnie ułożyć pacjenta, zweryfikować pozycję (często przy pomocy obrazowania portalowego lub CBCT), załadować właściwy plan leczenia i nadzorować przebieg seansu, ale nie zmienia ręcznie kształtu obszarów napromieniania. Moim zdaniem to bardzo ważne, żeby kojarzyć IMRT właśnie z automatyzacją i dużym zaufaniem do algorytmów optymalizacyjnych i systemów sterowania. Z punktu widzenia bezpieczeństwa i jakości leczenia ostateczne „wyznaczanie” obszaru w danej sekundzie napromieniania jest realizowane przez oprogramowanie, które precyzyjnie przesuwa listki MLC i reguluje dawkę zgodnie z planem zaakceptowanym wcześniej przez lekarza i fizyka. Tak działają nowoczesne standardy radioterapii – człowiek definiuje cele i weryfikuje poprawność, a system komputerowy wykonuje skomplikowaną, powtarzalną pracę techniczną z dokładnością co do milimetra.

W radioterapii, zwłaszcza w technice IMRT, bardzo łatwo pomylić etapy planowania z etapem wykonywania zabiegu. To często prowadzi do przekonania, że obszary napromieniania w trakcie samego seansu „wyznacza” lekarz, fizyk albo technik. W rzeczywistości ich rola przesuwa się wtedy z aktywnego kształtowania pól na kontrolę, nadzór i weryfikację poprawności. Lekarz radioterapeuta decyduje o objętościach CTV, PTV, narządach krytycznych, wskazuje priorytety kliniczne, akceptuje ostateczny plan. Fajnie to zapamiętać: lekarz wyznacza cele kliniczne i granice struktur, ale nie steruje na bieżąco listkami MLC podczas zabiegu. Fizyk medyczny z kolei odpowiada za przygotowanie i optymalizację planu w systemie TPS, dobór energii, weryfikację dawek, testy QA planu, kalibrację aparatu. Moim zdaniem to jedna z najbardziej odpowiedzialnych ról, ale ona też kończy się przed rozpoczęciem rutynowego napromieniania pacjenta. W chwili wykonywania frakcji fizyk nie „rysuje” już obszarów, tylko upewnia się, że system komputerowy i akcelerator działają zgodnie z założeniami. Technik elektroradiolog ma znowu inną, bardzo praktyczną rolę: przygotowanie pacjenta, prawidłowe ułożenie, unieruchomienie, weryfikację położenia na podstawie obrazów kontrolnych, wybór właściwego planu w konsoli. Typowym błędem jest mylenie tego z wyznaczaniem obszaru napromieniania. Technik niczego nie modeluje ręcznie, nie ustawia samodzielnie kształtu pól w IMRT – to byłoby sprzeczne z zasadami jakości i powtarzalności leczenia. W IMRT obszary napromieniania, czyli dokładny rozkład intensywności wiązki w czasie i przestrzeni, są generowane i odtwarzane przez system komputerowy: najpierw w fazie planowania (algorytmy optymalizacyjne), a potem w fazie wykonania (sterowanie MLC, dawką, geometrią wiązki). Dlatego odpowiedzi przypisujące to zadanie człowiekowi pomijają kluczowy element współczesnej radioterapii – automatyczne, komputerowe sterowanie całym procesem napromieniania według wcześniej zatwierdzonego planu.

Answer 1

A. lekarz radioterapeuta.

Answer 2

B. fizyk medyczny.

Answer 3

C. system komputerowy.

Answer 4

D. technik elektroradiolog.

Obszary napromieniania w technice IMRT w trakcie wykonywania zabiegu radioterapeutycznego wyznacza

Odpowiedzi

Informacja zwrotna