Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

W radioterapii bardzo łatwo pomylić różne jednostki związane z promieniowaniem, bo wszystkie brzmią dość podobnie i wszystkie pojawiają się w materiałach z fizyki medycznej. Kluczowa sprawa jest taka, że po napromienianiu pacjenta interesuje nas dawka pochłonięta w tkankach, a tę dawkę opisujemy w grejach (Gy). Pozostałe podane jednostki dotyczą zupełnie innych wielkości fizycznych i używanie ich w dokumentacji dawki po radioterapii byłoby po prostu niezgodne z praktyką kliniczną i ze standardami. Kiur (Ci) to stara, pozaukładowa jednostka aktywności promieniotwórczej. Mówi nam, jak intensywnie rozpada się źródło promieniotwórcze, ile rozpadów na sekundę zachodzi, ale nic nie mówi o tym, ile energii zostało pochłonięte przez pacjenta. W nowoczesnej medycynie zamiast Ci stosuje się głównie bekerel (Bq), właśnie jako jednostkę aktywności. Używanie Ci czy Bq do opisu dawki po radioterapii to typowy błąd: ktoś myli „siłę” źródła z efektem biologicznym w tkance. Siwert (Sv) z kolei opisuje dawkę równoważną albo skuteczną, czyli dawkę uwzględniającą rodzaj promieniowania i wrażliwość tkanek. Jest kluczowy w ochronie radiologicznej, przy ocenie narażenia personelu czy populacji, ale nie służy do zapisywania dawek terapeutycznych w planie radioterapii. W dokumentacji leczenia onkologicznego nie wpisujemy: „pacjent otrzymał 60 Sv”, tylko 60 Gy, bo mówimy o dawce fizycznej, pochłoniętej. Bekerel (Bq) to znowu jednostka aktywności, używana głównie w medycynie nuklearnej i przy opisie źródeł w brachyterapii, ale nie jako dawka podana pacjentowi, tylko jako parametr źródła. Z mojego doświadczenia najczęstszy schemat myślowy jest taki: „wszystko z promieniowaniem to dawka, więc każda jednostka promieniowania się nada”. Niestety tak nie jest. Każda z tych jednostek dotyczy innej wielkości i ma swoje miejsce: Gy do dawki pochłoniętej (radioterapia), Sv do oceny ryzyka biologicznego (ochrona radiologiczna), Bq/Ci do aktywności źródła (medycyna nuklearna, brachyterapia). W dokumentacji po wykonanej radioterapii jedynym poprawnym wyborem do wpisania dawki napromieniania pozostaje grej.