W tej sytuacji wybrałeś dokładnie ten zestaw danych, który po badaniu angiograficznym rzeczywiście musi znaleźć się w dokumentacji: ilość podanego kontrastu, czas skopii oraz dawka efektywna. To jest taki podstawowy „pakiet” informacji, który pozwala później ocenić zarówno bezpieczeństwo pacjenta, jak i jakość całego badania. Ilość kontrastu zapisujemy po to, żeby mieć kontrolę nad ryzykiem nefropatii pokontrastowej, szczególnie u pacjentów z niewydolnością nerek, cukrzycą albo odwodnionych. Jeśli pacjent wróci za tydzień czy miesiąc na kolejne badanie, lekarz od razu widzi, ile kontrastu dostał poprzednio i może to uwzględnić w planowaniu. Czas skopii jest bezpośrednio związany z narażeniem na promieniowanie jonizujące – dłuższa skopia to zwykle większa dawka. Dlatego jego wpisanie do dokumentacji jest też elementem ochrony radiologicznej i kontroli jakości pracy pracowni. W wielu ośrodkach porównuje się potem średnie czasy skopii dla określonych typów procedur, żeby wychwycić, czy nie ma niepotrzebnie przedłużanych badań. Dawka efektywna (albo dawka skojarzona, wyliczona na podstawie parametrów aparatu, np. DAP – dose area product) jest kluczowa z punktu widzenia prawa i zasad ochrony radiologicznej. Normy i wytyczne (m.in. europejskie i krajowe rozporządzenia dot. ochrony radiologicznej pacjenta) wymagają, żeby narażenie było udokumentowane, tak aby można było je prześledzić w historii pacjenta i porównać z poziomami referencyjnymi. W praktyce, w opisie badania często pojawia się np.: „Ilość kontrastu: 120 ml, czas skopii: 7,2 min, DAP: 45 Gy·cm², dawka efektywna szac.: … mSv”. Moim zdaniem warto od razu wyrabiać sobie nawyk, że te trzy parametry są tak samo ważne jak sam opis obrazu angiograficznego. To nie jest sucha biurokracja, tylko realne dane, które wpływają na bezpieczeństwo pacjenta, planowanie kolejnych procedur i kontrolę jakości w pracowni angiograficznej.
W badaniach angiograficznych bardzo łatwo skupić się tylko na obrazie naczyń i samym zabiegu, a trochę zignorować to, co trzeba później rzetelnie udokumentować. Stąd biorą się pomyłki w doborze parametrów, które powinny trafić do dokumentacji medycznej po zakończeniu procedury. Wiele osób intuicyjnie myśli, że skoro używamy kontrastu i promieniowania, to wystarczy zapisać „jakąś dawkę” i „jakąś ilość leku” i będzie po sprawie. Niestety tak to nie działa. Znieczulenie, choć oczywiście ważne klinicznie, nie jest kluczowym parametrem z punktu widzenia dokumentowania narażenia radiologicznego w angiografii. Informacja o typie i ilości środka znieczulającego zazwyczaj znajduje się w karcie znieczulenia lub w części anestezjologicznej dokumentacji, a nie w sekcji dotyczącej samego badania obrazowego. My w tym pytaniu skupiamy się na tym, co jest wymagane w kontekście ochrony radiologicznej i stosowania kontrastu, a nie na całej farmakoterapii okołozabiegowej. Równoważnik dawki bywa mylony z dawką efektywną. To częsty błąd. Równoważnik dawki opisuje narażenie konkretnego narządu lub tkanki z uwzględnieniem rodzaju promieniowania, natomiast w praktyce klinicznej, przy opisie badań radiologicznych, używa się przede wszystkim dawki efektywnej jako parametru ujednolicającego całe narażenie organizmu. Dawka efektywna pozwala porównać różne badania między sobą i odnieść je do poziomów referencyjnych oraz zasad optymalizacji. Sam czas skopii bez dawki efektywnej też jest niewystarczający. Można mieć krótki czas skopii, ale z bardzo wysokimi parametrami ekspozycji, co wcale nie oznacza małej dawki dla pacjenta. Z drugiej strony, samo wpisanie równoważnika dawki bez jasnego odniesienia do dawki efektywnej nie spełnia standardów dokumentacyjnych, które coraz częściej są zintegrowane z systemami RIS/PACS i wymagają konkretnych pól, jak DAP, CTDIvol (dla TK) czy właśnie dawka efektywna. Typowym błędem myślowym jest też traktowanie angiografii jak zwykłego badania RTG, gdzie „wystarczy coś o dawce zapisać”. W nowoczesnej ochronie radiologicznej istotne jest systematyczne dokumentowanie ilości kontrastu, czasu skopii i parametrów dawki w sposób możliwy do późniejszej analizy. Dzięki temu można wykrywać procedury o zbyt wysokim narażeniu i wprowadzać poprawki techniczne lub organizacyjne. Dlatego odpowiedzi pomijające któryś z tych elementów, albo zastępujące dawkę efektywną samym równoważnikiem dawki czy informacją o znieczuleniu, nie odzwierciedlają aktualnych standardów i dobrych praktyk pracy w pracowni angiograficznej.