Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

W tym zadaniu łatwo się pomylić, bo w medycynie używa się różnych rodzajów fal i cząstek, a nazwy trochę się mieszają. Promieniowanie rentgenowskie bywa kojarzone z „promieniami”, z elektroniką, z akceleratorem, więc część osób intuicyjnie myśli o strumieniu elektronów albo nawet protonów. Inni z kolei kojarzą badania obrazowe z USG i wtedy pojawia się skojarzenie z falą ultradźwiękową. To są jednak zupełnie różne zjawiska fizyczne. Ultradźwięki to fale mechaniczne, czyli drgania ośrodka (tkanki, płynu), które wymagają materii do rozchodzenia się. Tak działa USG: głowica wytwarza fale akustyczne, one odbijają się od granic tkanek i wracają jako echo. Promieniowanie rentgenowskie nie ma z tym nic wspólnego – jest falą elektromagnetyczną, rozchodzi się także w próżni i nie polega na drganiach cząsteczek ośrodka. Dlatego USG nie jest promieniowaniem jonizującym, a RTG już tak. Strumień protonów to z kolei typowe promieniowanie cząsteczkowe wykorzystywane np. w niektórych rodzajach radioterapii (terapia protonowa). Proton ma masę, ładunek dodatni i zachowuje się jak ciężka cząstka, która oddaje energię w bardzo charakterystyczny sposób (pik Bragga). W diagnostyce rentgenowskiej nie używamy protonów, tylko fotony promieniowania X, więc mówienie o „strumieniu protonów” w kontekście zdjęcia RTG jest po prostu błędne. Strumień elektronów pojawia się co prawda w lampie rentgenowskiej, ale wewnątrz samego generatora: elektrony są rozpędzane między katodą a anodą i podczas gwałtownego hamowania powstaje promieniowanie X. Jednak to, co wychodzi z lampy i trafia w pacjenta, to już nie elektrony, tylko fotony – fala elektromagnetyczna. Myślowa pułapka polega na pomieszaniu procesu wytwarzania promieniowania z jego naturą fizyczną. Z punktu widzenia diagnostyki obrazowej, parametrów ekspozycji, ochrony radiologicznej i interpretacji obrazu zawsze myślimy o wiązce fotonów promieniowania elektromagnetycznego, a nie o wiązce cząstek materialnych czy falach dźwiękowych. Dlatego tylko odpowiedź opisująca promieniowanie rentgenowskie jako falę elektromagnetyczną jest zgodna z fizyką medyczną i obowiązującymi standardami.