Przedstawiony obraz to klasyczna scyntygrafia kośćca – czyli wynik badania radioizotopowego układu kostnego. Widać całe ciało w projekcji przedniej i tylnej, z równomiernym, dość „ziarnistym” rozkładem znacznika w kościach, bez typowych dla TK czy MR przekrojów poprzecznych. W medycynie nuklearnej nie oglądamy samej anatomii jak w RTG czy TK, tylko rozkład radiofarmaceutyku, który pokazuje metabolizm i aktywność biologiczną tkanek. Tutaj najczęściej stosuje się 99mTc-MDP lub inny fosfonian znakowany technetem, który gromadzi się w kościach proporcjonalnie do ich ukrwienia i przebudowy. Dzięki temu takie badanie jest bardzo czułe w wykrywaniu przerzutów do kości, świeżych złamań, zmian zapalnych czy jałowej martwicy. W praktyce klinicznej scyntygrafia całego szkieletu jest standardem np. w onkologii (rak piersi, prostata, nerki), ortopedii i reumatologii. Obraz z gammakamery ma niską rozdzielczość anatomiczną, ale wysoką czułość funkcjonalną. Z mojego doświadczenia dobrą praktyką jest zawsze kojarzyć: widok „szkieletu w całości”, obraz dwuwymiarowy, bez warstw, o charakterystycznej „szarej” skali i opis typu „przód/tył” – to najczęściej właśnie scyntygrafia. W odróżnieniu od TK czy MR, pacjent dostaje dożylnie radiofarmaceutyk, czeka się zwykle 2–3 godziny na wychwyt w kościach, a potem wykonuje się powolny skan całego ciała gammakamerą. W nowocześniejszych pracowniach łączy się to potem z TK (tzw. SPECT/CT), ale sam obraz szkieletu, jak na tym przykładzie, pochodzi z klasycznej gammakamery, czyli z badania radioizotopowego.
Na przedstawionym obrazie łatwo się pomylić, jeśli patrzy się tylko na to, że widać kości całego ciała. Wiele osób automatycznie myśli o tomografii komputerowej, bo kości są jasne i dobrze odgraniczone. W tomografii komputerowej jednak otrzymujemy obrazy warstwowe, przekrojowe, najczęściej w płaszczyźnie poprzecznej, a rekonstrukcje całego szkieletu 3D wyglądają zupełnie inaczej – są bardziej przestrzenne, o wysokiej rozdzielczości, z wyraźnym zarysem tkanek miękkich. Tutaj widzimy płaski, dwuwymiarowy zapis rozkładu znacznika, bez typowych cech obrazowania przekrojowego. Rezonans magnetyczny również nie pasuje do tego obrazu. MR pokazuje głównie tkanki miękkie, szpik kostny, chrząstki, stawy, a nie sam „szkielet jak z lampy rentgenowskiej”. Obrazy MR są zwykle w odcieniach szarości, ale mają zupełnie inny charakter: są warstwowe, o wysokiej rozdzielczości, z widocznymi mięśniami i narządami wewnętrznymi, a nie tylko konturem kości. Pozytonowa tomografia emisyjna, czyli PET, też często bywa mylona ze scyntygrafią, bo to również medycyna nuklearna. Typowy obraz PET całego ciała wygląda jednak inaczej: widoczne są narządy o wysokim metabolizmie glukozy (mózg, serce, nerki, pęcherz), tkanki miękkie, a nie wyłącznie układ kostny. Dodatkowo PET prawie zawsze łączy się dziś z TK (PET/CT), więc na monitorze mamy obrazy z nałożonymi informacjami anatomicznymi. W pokazanym przypadku mamy typowy zapis z gammakamery: dwie projekcje całego szkieletu, o niskiej rozdzielczości anatomicznej, ale z wyraźnym rozkładem radioznacznika w kościach. Błąd myślowy polega zwykle na utożsamianiu każdego „szkieletowego” obrazu z tomografią lub RTG. W diagnostyce obrazowej warto najpierw zadać sobie pytanie: czy widzę anatomię, czy raczej funkcję i metabolizm? Jeśli widzimy głównie gromadzenie się znacznika, a nie dokładną budowę tkanek miękkich, to mamy do czynienia z badaniem radioizotopowym, a nie z TK, MR czy PET.