Prawidłowa odpowiedź „w miesiącu” wynika z zasad rutynowej kontroli jakości w diagnostyce rentgenowskiej. Testy podstawowe geometrii pola rentgenowskiego, czyli sprawdzenie zgodności pola wiązki promieniowania z polem świetlnym lampy, zalicza się do badań wykonywanych regularnie, ale nie aż tak rzadko jak roczne przeglądy ani tak często jak testy dzienne. Chodzi o to, żeby na bieżąco wychwycić wszelkie rozjazdy między polem świetlnym a rzeczywistym polem napromieniania, zanim zaczną one wpływać na jakość badań i narażenie pacjenta. W dobrych praktykach pracowni RTG przyjmuje się, że testy geometryczne wykonuje się co miesiąc, razem z innymi testami okresowymi, np. kontrolą wskaźnika ogniskowo–skórnego, centrowania wiązki czy dokładności wskaźników odległości. W praktyce wygląda to tak, że na detektorze lub kasecie układa się specjalny przyrząd testowy (np. test do oceny zgodności pola świetlnego i promieniowania), ustawia się typową odległość ognisko–detektor, włącza się lampę, zaznacza się granice pola świetlnego, a następnie wykonuje się ekspozycję. Po wywołaniu obrazu sprawdza się, czy granice pola promieniowania mieszczą się w dopuszczalnych tolerancjach, zwykle rzędu kilku milimetrów lub określonego procentu wymiaru pola. Moim zdaniem to jest jeden z bardziej „przyziemnych”, ale kluczowych testów – jeśli pole wiązki jest przesunięte, można niechcący napromieniać tkanki, które w ogóle nie miały być badane, albo odwrotnie, „uciąć” istotny fragment obrazu, co potem rozwala całą diagnostykę. Normy krajowe i wytyczne z kontroli jakości (np. oparte na zaleceniach europejskich) właśnie dlatego zaliczają ten test do comiesięcznych, żeby utrzymać stabilną, powtarzalną geometrię układu lampy RTG i pola ekspozycji.
W diagnostyce obrazowej bardzo łatwo przecenić albo nie docenić częstości wykonywania testów kontroli jakości. Przy testach geometrii pola rentgenowskiego, czyli sprawdzaniu zgodności pola wiązki z symulacją świetlną, myślenie w stylu „raz w roku wystarczy, przecież aparat ma przegląd serwisowy” jest dość typowym błędem. Przegląd roczny jest ważny, ale dotyczy głównie pełnego serwisu, bezpieczeństwa elektrycznego, kalibracji systemowej. Geometria głowicy, kolimatora, mechaniki stołu i statywu potrafi się delikatnie rozjechać dużo szybciej, chociażby przez codzienną eksploatację, uderzenia, luzowanie się elementów. Gdyby taki test robić tylko raz w roku, to przez wiele miesięcy można by pracować na sprzęcie, który nieprawidłowo wyznacza pole napromieniania, co skutkuje albo niepotrzebnym zwiększeniem napromienianej objętości pacjenta, albo ucięciem istotnych struktur na obrazie. Z drugiej strony zbyt częste testowanie, np. co tydzień, też nie jest rozsądne. To nie jest test dzienny jak sprawdzenie ogólnej sprawności systemu czy prosty test wizualny. Comiesięczny cykl to kompromis między bezpieczeństwem, realnymi możliwościami organizacyjnymi pracowni a stabilnością parametrów geometrycznych współczesnych aparatów RTG. Comiesięczne testy pozwalają wyłapać stopniowe zmiany zanim staną się krytyczne, ale nie blokują pracy zespołu ciągłymi pomiarami. Podobnie mylące jest myślenie o kontroli geometrycznej jako o zadaniu „na kwartał”. Kwartalne odstępy są stosowane raczej przy niektórych testach bardziej stabilnych parametrów, jednak zgodność pola świetlnego i promieniowania jest kluczowa przy każdym badaniu, więc nie powinna być zostawiona bez weryfikacji przez trzy miesiące. Z mojego doświadczenia, jeśli ktoś przyjmuje zbyt rzadkie testy, to zwykle wynika to z niedoceniania wpływu geometrii na dawkę i jakość obrazu. A to właśnie geometra pola decyduje, czy to co na lampie „widzimy”, rzeczywiście jest tym, co napromieniamy. Dlatego poprawnym, zgodnym ze standardami podejściem jest traktowanie tego testu jako badania comiesięcznego, a nie rocznego, kwartalnego czy tygodniowego.