Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

W cystografii wstępującej kluczowe jest zrozumienie, który odcinek dróg moczowych ma być bezpośrednio wypełniony środkiem kontrastowym. Łatwo tu pomylić różne techniki badań urologicznych, bo wszystkie kręcą się wokół nerek, miedniczek, moczowodów i pęcherza, ale każde badanie ma swoją ściśle określoną drogę podania kontrastu. Podawanie środka kontrastowego bezpośrednio do układu kielichowo‑miedniczkowego jest typowe dla pielografii wstępującej albo dla nefrostomii z kontrastem, a nie dla cystografii. W takich procedurach kontrast podaje się przez cewnik wprowadzony do moczowodu lub przez przetokę nerkową, żeby zobrazować górne drogi moczowe – kielichy, miedniczkę, początkowy odcinek moczowodu. To zupełnie inny cel niż ocena pęcherza. Podawanie kontrastu „przez powłoki skórne do miedniczki nerkowej” sugeruje nakłucie przezskórne, czyli technikę typową dla nefrostomii przezskórnej pod kontrolą USG lub RTG. Takie postępowanie jest inwazyjne, wymaga znieczulenia, sterylnego pola zabiegowego i jest zarezerwowane głównie dla odbarczenia nerki lub specjalistycznych badań górnych dróg moczowych, a nie do rutynowej cystografii. Z kolei wstecznie do moczowodu podajemy kontrast w pielografii wstępującej wykonywanej najczęściej podczas cystoskopii. Lekarz wprowadza wtedy cienki cewnik do ujścia moczowodu i wstrzykuje kontrast, żeby uwidocznić przebieg moczowodu i miedniczki nerkowej. To badanie służy wykrywaniu zwężeń, kamieni, guzów górnych dróg moczowych. Typowym błędem myślowym jest wrzucanie wszystkich badań „z kontrastem w drogach moczowych” do jednego worka i zakładanie, że skoro gdzieś jest kontrast w nerkach czy moczowodzie, to droga podania może być dowolna. W praktyce każde badanie ma swój schemat: cystografia wstępująca – kontrast przez cewkę do pęcherza, urografia dożylna – kontrast dożylnie, pielografia wstępująca – kontrast przez moczowód, nefrostografia – przez przetokę nerkową. Znajomość tych zasad nie jest tylko teorią, bo od prawidłowej drogi podania zależy bezpieczeństwo pacjenta, jakość obrazów i poprawna interpretacja wyniku.