Prawidłowo – w standardowym 12‑odprowadzeniowym EKG odprowadzenie I rejestruje różnicę potencjałów między prawym a lewym przedramieniem, czyli technicznie między elektrodą na prawym nadgarstku (RA – right arm) a elektrodą na lewym nadgarstku (LA – left arm). To jest tzw. odprowadzenie dwubiegunowe kończynowe wg Einthovena. Mówiąc prościej: aparat porównuje, jaki sygnał elektryczny dociera z prawej ręki, a jaki z lewej ręki i rysuje z tego linię w zapisie EKG. Z mojego doświadczenia to jedno z podstawowych pojęć, które warto mieć „w małym palcu”, bo potem łatwiej ogarnia się całą oś elektryczną serca. W praktyce klinicznej odprowadzenie I pokazuje aktywność elektryczną serca widzianą mniej więcej w płaszczyźnie czołowej, z kierunku lewej strony klatki piersiowej. To odprowadzenie jest szczególnie czułe np. na zmiany zlokalizowane bocznie w lewej komorze. Przy prawidłowym podłączeniu elektrod kompleks QRS w odprowadzeniu I jest zazwyczaj dodatni (większość wychyleń idzie do góry), bo fala depolaryzacji przemieszcza się generalnie w stronę lewej komory. Standardy (np. wytyczne ESC, AHA) bardzo mocno podkreślają prawidłowe rozmieszczenie elektrod: prawa ręka – prawa kończyna górna, lewa ręka – lewa kończyna górna, prawa i lewa noga – kończyny dolne, przy czym elektroda na prawej nodze pełni zwykle funkcję elektrody uziemiającej. W warunkach praktycznych w ambulatorium często nie zakłada się elektrod dokładnie na nadgarstkach, tylko wyżej na przedramionach, ale zasada pozostaje ta sama: odprowadzenie I to zawsze różnica potencjałów między prawą a lewą kończyną górną. Warto też pamiętać, że na podstawie odprowadzeń I, II i III można konstruować trójkąt Einthovena i analizować oś elektryczną serca – to już wyższy poziom interpretacji, ale bardzo przydatny w codziennej pracy.
W zapisie EKG bardzo łatwo pomylić, które elektrody tworzą konkretne odprowadzenia kończynowe, bo wszystkie wyglądają podobnie, a różnica jest czysto funkcjonalna. Kluczowe jest jednak zrozumienie, że odprowadzenia I, II i III wg Einthovena są zdefiniowane ściśle, na stałe, i wynikają z określonego układu elektrod na kończynach. Odprowadzenie I zawsze rejestruje różnicę potencjałów między prawą a lewą kończyną górną, czyli między elektrodą RA a LA. Warianty, w których w odprowadzeniu I bierze się pod uwagę podudzia (kończyny dolne) – niezależnie czy jest to prawe z lewym, czy mieszanki typu przedramię–podudzie – zaburzają tę definicję. To są po prostu inne konfiguracje wektorowe i nie odpowiadają żadnemu standardowemu odprowadzeniu Einthovena. Typowym błędem myślowym jest przekonanie, że skoro wszystkie elektrody kończynowe „biorą udział” w badaniu, to odprowadzenie I może być np. między prawym a lewym podudziem. W rzeczywistości kończyny dolne tworzą biegun tzw. elektrody LL (left leg), który wykorzystywany jest głównie w odprowadzeniach II i III oraz w odprowadzeniach wzmocnionych (aVF). Gdy mieszamy w głowie, która elektroda jest gdzie, łatwo sobie wyobrazić, że każde zestawienie dwóch kończyn może być dowolnym odprowadzeniem – ale tak nie jest, bo aparaty EKG są skonfigurowane zgodnie ze standardami międzynarodowymi. Innym częstym nieporozumieniem jest traktowanie odprowadzeń jak fizycznych przewodów: „kabel z prawej ręki do lewej nogi, to może jest I”. W rzeczywistości aparat matematycznie oblicza różnice potencjałów między parami elektrod RA, LA i LL według określonych wzorów. Jeżeli do odprowadzenia I włączymy nogę (podudzie), to tak naprawdę opisujemy konfigurację odpowiadającą raczej odprowadzeniu II (RA–LL) albo III (LA–LL), a nie I. Z punktu widzenia jakości badania błędne wyobrażenie o tym, które kończyny tworzą dane odprowadzenie, może prowadzić do akceptowania nieprawidłowego podłączenia elektrod. A to już ma realne konsekwencje: zmieniony kształt zespołów QRS, odwrócone załamki P i T, fałszywe podejrzenia zawału czy zaburzeń przewodzenia. Dlatego w dobrej praktyce diagnostyki elektromedycznej zawsze trzymamy się podstawowej zasady: odprowadzenie I – prawa ręka kontra lewa ręka; kończyny dolne w tym odprowadzeniu nie uczestniczą jako bieguny pomiarowe. Moim zdaniem warto sobie to raz porządnie narysować (trójkąt Einthovena) i wtedy wszystko „siada” na swoje miejsce.