Czas repetycji TR w badaniu rezonansu magnetycznego definiuje się jako odstęp czasu pomiędzy dwoma kolejnymi impulsami pobudzającymi RF o kącie 90°. To jest taka podstawowa „miarka czasu” całej sekwencji, zwłaszcza w klasycznych sekwencjach spin-echo. W praktyce wygląda to tak: podajesz impuls RF90°, wzbudzasz magnetyzację poprzeczną, rejestrujesz sygnał echa, a potem czekasz do kolejnego impulsu RF90°. Właśnie ten odstęp to TR. Od TR w ogromnym stopniu zależy kontrast obrazów MR – przede wszystkim nasycenie sygnału, a więc wrażliwość na czasy relaksacji T1. Krótkie TR (np. 300–700 ms) dają silne T1-zależne obrazowanie, natomiast długie TR (np. 2000 ms i więcej) zmniejszają wpływ T1 i sprzyjają kontrastowi T2 lub PD, zależnie od TE. Z mojego doświadczenia w pracowni MR, technik bardzo często manipuluje TR i TE jako pierwszymi parametrami, żeby „dokręcić” kontrast pod konkretną strukturę: inne ustawimy do badania mózgu, inne do stawów, a jeszcze inne do kręgosłupa. W opisach protokołów producenci skanerów zawsze podają typową parę TR/TE dla danej sekwencji i wskazują, czy jest to sekwencja T1-zależna, T2-zależna czy PD. Warto też pamiętać, że TR wpływa na całkowity czas skanowania – im krótszy TR, tym szybciej wykonamy badanie, ale kosztem pewnych parametrów jakości. W dobrze prowadzonych protokołach MR świadome dobranie TR jest kluczowe dla uzyskania powtarzalnych, diagnostycznie wartościowych obrazów, zgodnie z zasadą optymalizacji dawki „czasowej” i komfortu pacjenta.
Czas repetycji TR w rezonansie magnetycznym jest jednym z tych parametrów, które łatwo pomylić z innymi, zwłaszcza jeśli ktoś dopiero zaczyna ogarniać sekwencje impulsowe. Podstawowy błąd myślowy polega na tym, że każda sekwencja ma różne impulsy RF, więc część osób automatycznie łączy TR z dowolnym impulsem, który kojarzy się z powstaniem echa. Tymczasem definicja jest dość precyzyjna: TR odnosi się do odstępu między kolejnymi impulsami pobudzającymi RF o kącie 90°, a nie 180° ani impulsami inwersyjnymi. Impulsy RF180° w klasycznych sekwencjach spin-echo służą głównie do refokusa magnetyzacji poprzecznej i wygenerowania echa spinowego. Odstęp czasu związany z powstaniem echa opisuje się parametrem TE (time to echo), a nie TR. Łatwo tu poplątać pojęcia: ktoś widzi na schemacie impuls 90°, potem 180° i myśli, że TR dotyczy tych dwóch impulsów albo dwóch kolejnych impulsów 180°. W rzeczywistości TR w ogóle nie jest zdefiniowany przez impuls 180°, tylko przez kolejne cykle pobudzenia, czyli kolejne „starty” akwizycji, które są inicjowane impulsem 90°. Jeszcze inny kierunek pomyłki dotyczy sekwencji inwersyjno-odtworzeniowych (IR). W nich pojawia się impuls 180° inwersyjny, a potem po określonym czasie TI (czas inwersji) dopiero impuls 90° i echa. Niektórzy mylą TI z TR i zakładają, że TR to odstęp od impulsu 180° do echa. W standardowej terminologii MR ten czas nazywamy TI, a TR nadal liczymy między kolejnymi impulsami pobudzającymi 90°. To rozróżnienie jest ważne, bo każdy z tych parametrów ma inne znaczenie kliniczne: TR kontroluje głównie nasycenie T1, TE – wrażliwość na T2, a TI – stopień tłumienia określonych tkanek (np. płynu w FLAIR, tłuszczu w STIR). Jeśli pomylimy te definicje, łatwo później źle interpretować protokoły producenta, nieprawidłowo modyfikować sekwencje i w efekcie uzyskiwać obrazy o nieoczekiwanym kontraście. Moim zdaniem warto sobie raz porządnie narysować schemat sekwencji i podpisać TR, TE oraz TI, wtedy te pojęcia naprawdę siadają w głowie i nie mieszają się przy pracy na konsoli.