Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

Przy takim pytaniu bardzo łatwo skupić się wyłącznie na jakości obrazu i zapomnieć o specyfice pacjenta pediatrycznego. Kratka przeciwrozproszeniowa kojarzy się słusznie z lepszym kontrastem, bo odcina promieniowanie rozproszone, które psuje obraz. Jednak fizyka jest tutaj bezlitosna: kratka przepuszcza tylko część promieniowania pierwotnego, więc żeby na detektorze uzyskać tę samą ekspozycję, trzeba znacząco zwiększyć mAs. W efekcie dawka dla dziecka rośnie, często nawet dwukrotnie lub więcej. U dorosłych bywa to akceptowalne przy grubym brzuchu czy klatce piersiowej, ale u dzieci, które mają małą średnicę ciała i znacznie większą wrażliwość tkanek na promieniowanie, jest to po prostu zły kompromis. To typowy błąd: przenoszenie nawyków z radiologii dorosłych na pediatrię. Drugie źródło nieporozumień dotyczy filtracji. Zmniejszenie filtracji wydaje się intuicyjnie korzystne, bo „więcej promieniowania dociera do pacjenta przy tym samym ustawieniu”, ale to mylne myślenie. Mniejsza filtracja oznacza więcej fotonów niskoenergetycznych w wiązce. Te fotony są pochłaniane głównie w warstwach powierzchownych i praktycznie nie poprawiają jakości obrazu, za to podnoszą dawkę skórną i dawkę w narządach leżących płytko. Standardy ochrony radiologicznej wyraźnie zalecają stosowanie odpowiedniej, często nawet zwiększonej filtracji, zwłaszcza w obrazowaniu pediatrycznym, aby „utwardzić” wiązkę i usunąć bezużyteczną część widma. Kombinacje typu „kratka + zwiększona filtracja” czy „kratka + zmniejszona filtracja” łączą w sobie dwa niekorzystne efekty: albo duże zwiększenie dawki przez kratkę, albo dodatkowe obciążenie skóry przez miękką wiązkę. W praktyce klinicznej, zgodnej z zasadą ALARA i wytycznymi kampanii pediatrycznych, dąży się do dokładnie odwrotnej konfiguracji: rezygnacja z kratki tam, gdzie tylko się da, i stosowanie dobrze dobranej, często zwiększonej filtracji, plus optymalizacja kV, mAs, kolimacji i liczby projekcji. Z mojego doświadczenia to właśnie nieświadome korzystanie z „dorosłych” ustawień i automatycznych programów bez korekty pod dziecko jest najczęstszą przyczyną zawyżonych dawek w badaniach pediatrycznych.