Punktowy ucisk sutka w mammografii jest klasycznym elementem tzw. projekcji celowanej, więc wybór odpowiedzi „celowana” jest jak najbardziej prawidłowy. Projekcja celowana polega na tym, że technik radiolog lub elektroradiolog wybiera niewielki fragment piersi, który na standardowych zdjęciach (CC, MLO) jest podejrzany albo po prostu nie do końca czytelny, i wykonuje dodatkowe zdjęcie z zastosowaniem małego, twardego kompresora. Ten „punktowy” ucisk zwiększa lokalną kompresję tylko w obszarze zmiany, co poprawia rozdzielczość przestrzenną, zmniejsza nałożenie się tkanek i redukuje nieostrość ruchową. Dzięki temu lepiej widać np. mikrozwapnienia, małe guzki, zniekształcenia architektoniki. W praktyce technik ustawia pierś tak, aby interesujący fragment znalazł się dokładnie pod małym kompresorem, dociąga go zdecydowanie (ale kontrolując komfort pacjentki) i wykonuje zdjęcie z nieco zmodyfikowanymi parametrami ekspozycji. W wytycznych dotyczących mammografii skriningowej i diagnostycznej (różne programy krajowe i europejskie) właśnie projekcje celowane z kompresją punktową są zalecane jako standardowy krok przy doprecyzowaniu niejasnych zmian widocznych w badaniu podstawowym. Moim zdaniem to jedna z ważniejszych umiejętności praktycznych w pracowni: dobrze „złapać” zmianę pod kompresorem, bo od jakości tego obrazu często zależy, czy radiolog zdecyduje o biopsji, kontroli za 6 miesięcy czy o zakończeniu diagnostyki. Warto też pamiętać, że punktowy ucisk może pomóc odróżnić zmianę rzeczywistą od nałożenia tkanek – jeśli po mocnej kompresji „zmiana” znika lub wyraźnie zmienia kształt, to często mamy do czynienia z artefaktem z sumacji, a nie prawdziwą patologią.
W diagnostyce mammograficznej nazwy projekcji i technik dodatkowych są dość precyzyjne, dlatego łatwo się pomylić, jeśli kojarzymy je tylko „na czuja”. Punktowy ucisk sutka to nie jest po prostu mocniejsze dociśnięcie piersi w dowolnej projekcji, tylko specyficzna technika stosowana w projekcji celowanej. Polega na użyciu małego, twardego kompresora obejmującego niewielki fragment piersi, a nie całą jej powierzchnię. Częsty błąd myślowy polega na tym, że jak ktoś widzi słowo „boczna” albo „styczna”, to automatycznie kojarzy z bardziej szczegółowym obrazem, więc zakłada, że tam musi być zastosowany punktowy ucisk. Projekcja boczna (true lateral, ML/LM) jest standardową projekcją dodatkową, używaną głównie do lepszego określenia położenia zmiany w wymiarze górno-dolnym oraz do korelacji z projekcją skośną MLO. Kompresja jest tu równomierna na całą pierś, a nie punktowa. Projekcja styczna natomiast służy przede wszystkim do oceny zmian zlokalizowanych bardzo powierzchownie, np. przy skórze, albo do weryfikacji zwapnień związanych ze skórą. Ustawia się pierś tak, by promień praktycznie „muskał” powierzchnię zmiany. Można oczywiście docisnąć pierś, ale to nie jest klasyczny punktowy ucisk w rozumieniu projekcji celowanej. Z kolei określenie „projekcja dolinowa” nie funkcjonuje w standardowej nomenklaturze mammograficznej jako akceptowana technika diagnostyczna – to raczej mylące, potoczne albo po prostu błędne nazewnictwo. W profesjonalnej praktyce, zgodnie z dobrymi standardami pracowni mammograficznych, gdy trzeba doprecyzować niejednoznaczną zmianę, radiolog zleca właśnie projekcję celowaną z kompresją punktową w danym kwadrancie piersi. Pozostałe projekcje mają inne, konkretne zastosowania i nie zastępują tej techniki, bo nie dają takiego stopnia lokalnego „rozpłaszczenia” tkanki i poprawy kontrastu w małym obszarze. Warto więc porządkować sobie w głowie nazwy: boczna – pozycjonowanie całej piersi; styczna – zmiany powierzchowne; celowana – mały obszar + punktowy ucisk.