Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

Question

Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

Kategorie: Diagnostyka obrazowa Anatomia w obrazowaniu

W jaki sposób należy ustawić promień centralny w stosunku do ramienia i przedramienia, by wykonać zdjęcie rentgenograficzne stawu łokciowego u pacjenta z przykurczem?

Poprawnie – w przypadku przykurczu w stawie łokciowym ustawienie promienia centralnego w dwusiecznej kąta między ramieniem a przedramieniem jest najbardziej logiczne i zgodne z zasadami projekcji RTG. Chodzi o to, że przy przykurczu nie jesteśmy w stanie ustawić klasycznej, „książkowej” projekcji AP czy bocznej, bo kości nie układają się równolegle do kasety. Gdy ramię i przedramię tworzą kąt, to promień centralny powinien być prowadzony dokładnie w dwusiecznej tego kąta, żeby uzyskać możliwie równomierne odwzorowanie przestrzenne stawu i zminimalizować zniekształcenia geometryczne (skrócenie, wydłużenie, nakładanie struktur). Moim zdaniem to jest jedna z tych zasad, które warto mieć „w ręku”, bo pojawia się też w innych sytuacjach, np. przy przykurczach w stawie kolanowym, nadgarstku czy u pacjentów po urazach, kiedy nie da się ich wyprostować. Standardy radiografii kończyn górnych podkreślają, że najważniejsze jest dostosowanie projekcji do stanu klinicznego pacjenta, a nie odwrotnie – nie wolno na siłę prostować kończyny, bo to zwiększa ból i ryzyko uszkodzeń. W praktyce: układasz pacjenta tak, jak pozwala mu ból i przykurcz, stabilizujesz kończynę, ustawiasz kasetę możliwie blisko, a potem „szukasz” kąta między ramieniem a przedramieniem i kierujesz wiązkę dokładnie w jego dwusieczną. Dzięki temu szpara stawowa łokcia będzie lepiej zobrazowana, a główne elementy kostne (kłykcie kości ramiennej, głowa kości promieniowej, wcięcie bloczkowe kości łokciowej) nie będą tak mocno zniekształcone. To jest właśnie dobra praktyka w radiografii: kompromis między idealną geometrią a realnymi możliwościami ułożenia pacjenta.

W radiografii stawu łokciowego u pacjenta z przykurczem największym wyzwaniem jest geometria. Kończyna nie daje się wyprostować, więc klasyczne założenie, że kość ramienna czy promieniowa są ustawione równolegle do kasety, po prostu przestaje być prawdziwe. Jeśli w takiej sytuacji ktoś kieruje promień centralny prostopadle tylko do kości ramiennej, to tak naprawdę ignoruje położenie przedramienia, a przecież staw łokciowy tworzą obie kości przedramienia razem z ramienną. Efekt jest taki, że jedna część stawu może wyjść w miarę poprawnie, ale druga będzie skrócona, zniekształcona, szpara stawowa nieczytelna, a diagnostyka ograniczona. Podobny problem pojawia się przy ustawieniu prostopadłym do kości promieniowej. Skupienie się na jednej kości jest kuszące, bo wydaje się „proste” – ustawiamy się na to, co widzimy – ale w stawach z przykurczem to typowy błąd myślowy. Staw to układ kilku kości, a nie pojedyncza struktura, dlatego ważniejsza jest relacja między segmentami niż idealna prostopadłość do jednej z kości. Czasem pojawia się też pomysł, żeby celować w dwusieczną kąta między kasetą a kością ramienną. To wygląda na pozornie logiczne, bo w wielu projekcjach uczymy się, że promień centralny powinien być w pewnej relacji do kasety. Problem w tym, że przy przykurczu ta relacja nie odzwierciedla ustawienia stawu, tylko ustawienie aparatury. Dwusieczna między kasetą a ramieniem nie gwarantuje prawidłowego odwzorowania całego stawu, bo przedramię może być zgięte pod zupełnie innym kątem. Dobra praktyka w takich sytuacjach mówi wyraźnie: promień centralny ustawiamy w dwusiecznej kąta utworzonego przez dwa segmenty kostne, które tworzą staw, czyli tutaj między ramieniem a przedramieniem. To kompromisowe ustawienie zmniejsza zniekształcenia rzutowe i pozwala lepiej ocenić powierzchnie stawowe, nawet jeśli projekcja nie jest „książkowa”. Z mojego doświadczenia wynika, że trzymanie się kurczowo prostopadłości do jednej kości lub do kasety częściej psuje obraz niż go poprawia, szczególnie u pacjentów pourazowych i z przykurczami.

Answer 1

A. W dwusiecznej kąta zawartego między kasetą a kością ramienną.

Answer 2

B. Prostopadle do kości ramiennej.

Answer 3

C. W dwusiecznej kąta zawartego między ramieniem a przedramieniem.

Answer 4

D. Prostopadle do kości promieniowej.

W jaki sposób należy ustawić promień centralny w stosunku do ramienia i przedramienia, by wykonać zdjęcie rentgenograficzne stawu łokciowego u pacjenta z przykurczem?

Odpowiedzi

Informacja zwrotna