Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

W lampie rentgenowskiej kluczowe jest zrozumienie, która elektroda pełni jaką funkcję i gdzie dokładnie powstaje promieniowanie X. Katoda jest elementem grzejnym, żarnikiem, który emituje elektrony na skutek emisji termojonowej. Wysokie napięcie przyłożone między katodą a anodą powoduje, że elektrony są przyspieszane w kierunku anody. Katoda nie służy do hamowania, tylko do wytwarzania i „wyrzucania” elektronów w przestrzeń lampy. Dlatego mówienie o hamowaniu elektronów na katodzie jest fizycznie bez sensu – tam elektrony startują, a nie się zatrzymują. Podobnie nie używa się w lampach rentgenowskich protonów. W całej klasycznej diagnostycznej aparaturze RTG nośnikiem ładunku i energii kinetycznej są elektrony. Protony są znacznie cięższe, ich przyspieszanie wymagałoby zupełnie innej konstrukcji urządzenia, bliższej akceleratorom cząstek niż zwykłej lampie rentgenowskiej. Stąd pomysł, że promieniowanie X powstaje w wyniku hamowania protonów, czy to na katodzie, czy na anodzie, wynika raczej z pomieszania pojęć albo z intuicyjnego skojarzenia, że „jak jest promieniowanie, to może chodzi o jakieś inne cząstki”. W realnym aparacie RTG to elektrony uderzają w anodę wykonaną zwykle z wolframu. W materiale anody następuje gwałtowne wytracenie energii kinetycznej tych elektronów w polu jąder atomowych, co generuje promieniowanie hamowania oraz promieniowanie charakterystyczne. To miejsce zderzenia z anodą, a nie katoda, jest źródłem użytecznego promieniowania. Mylenie ról katody i anody jest jednym z częstych błędów: katoda emituje, anoda hamuje i świeci w zakresie X. Rozróżnienie tego ma praktyczne znaczenie, bo tłumaczy, czemu konstrukcja anody musi zapewniać bardzo dobre odprowadzanie ciepła, a ustawienia napięcia kV odnoszą się do energii elektronów między katodą a anodą, a nie do jakichś „protonów w lampie”.