Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii
Zawód: Technik elektroradiolog
Kategorie: Radioterapia Ochrona radiologiczna Fizyka medyczna
W medycznym przyspieszaczu liniowym jest generowana wiązka fotonów o energii w zakresie
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Poprawna odpowiedź „4–25 MeV” dobrze oddaje typowy zakres energii wiązki fotonowej generowanej w medycznym przyspieszaczu liniowym stosowanym w radioterapii. W praktyce klinicznej większość akceleratorów terapeutycznych pracuje z energiami fotonów około 4, 6, 10, 15, czasem 18 MV (czyli MeV, bo w tym kontekście używa się zamiennie skrótu MV), a górna granica rzędu 20–25 MeV jest już stosowana rzadziej, ale wciąż mieści się w standardach. Takie energie pozwalają na głęboką penetrację w tkankach, co jest kluczowe przy napromienianiu nowotworów położonych kilka–kilkanaście centymetrów pod powierzchnią skóry, np. guzów w miednicy czy w śródpiersiu. Z mojego doświadczenia, w codziennej pracy klinicznej najczęściej używa się wiązek 6 i 10 MV, bo dają dobry kompromis między głębokością dawki a ochroną skóry. Dzięki zjawisku tzw. build-up dawka maksymalna odkłada się na pewnej głębokości, a nie od razu na powierzchni, co jest ważnym elementem dobrej praktyki radioterapeutycznej. Standardy planowania (np. zalecenia ESTRO, IAEA) zakładają stosowanie właśnie takich energii w teleterapii megawoltowej, z użyciem technik IMRT czy VMAT. Przy niższych energiach fotonów nie uzyskano by odpowiedniej głębokości penetracji, a przy dużo wyższych pojawiłyby się dodatkowe problemy, jak nasilona produkcja neutronów i trudniejsza ochrona radiologiczna bunkra. Warto też pamiętać, że inny jest zakres energii w diagnostyce (kilkadziesiąt–kilkaset keV), a inny w terapii megawoltowej, i to pytanie właśnie ładnie to rozgranicza. W praktyce technik radioterapii, wiedza o typowym zakresie 4–25 MeV pomaga lepiej rozumieć krzywe procentowej dawki w głębokości, dobór energii do lokalizacji guza i ograniczeń narządów krytycznych, a więc realnie przekłada się na bezpieczeństwo i skuteczność leczenia.