Prawidłowo wskazałeś, że w pracowni ultrasonograficznej technik elektroradiolog nie korzysta z przepisów dotyczących ochrony radiologicznej w rozumieniu promieniowania jonizującego. USG opiera się na fali ultradźwiękowej, czyli drganiach mechanicznych o wysokiej częstotliwości, a nie na promieniowaniu jonizującym takim jak w RTG, TK czy medycynie nuklearnej. To oznacza, że nie obowiązują tu typowe zasady ochrony radiologicznej: nie liczymy dawek efektywnych w mSv, nie ma konieczności prowadzenia rejestru dawek, nie wyznacza się stref kontrolowanych i nadzorowanych z powodu promieniowania jonizującego, nie ma też obowiązku stosowania fartuchów ołowianych, osłon gonad czy tarczycy z tego powodu. Moim zdaniem to jedno z częstszych miejsc, gdzie uczniowie się mylą – widzą słowo „pracownia obrazowa” i od razu kojarzą z ochroną radiologiczną. Tymczasem standardy, np. wytyczne ICRP czy polskie przepisy prawa atomowego, dotyczą właśnie promieniowania jonizującego, a ultrasonografia się w ten zakres po prostu nie łapie. Oczywiście, w USG nadal dbamy o bezpieczeństwo pacjenta i personelu: kontrolujemy czas ekspozycji na ultradźwięki, parametry aparatu (MI, TI), unikamy zbyt długiego badania u ciężarnych na płodzie, ale to jest raczej bioefekt ultradźwięków, a nie klasyczna ochrona radiologiczna. W praktyce technik w pracowni USG musi bardzo pilnować przepisów BHP, zasad ergonomii (bo badania są długie i obciążają układ mięśniowo‑szkieletowy), przepisów przeciwpożarowych oraz zasad antyseptyki: dezynfekcja głowic, stosowanie jednorazowych osłonek przy badaniach przezpochwowych czy przezodbytniczych, właściwe przygotowanie żelu. To są realne, codzienne obowiązki. Natomiast typowe procedury jak dozymetr osobisty, kontrola dawek, testy osłonności ścian dotyczą już pracowni RTG, TK, radioterapii czy medycyny nuklearnej, a nie USG.
W pracowni ultrasonograficznej łatwo intuicyjnie założyć, że skoro to też dział diagnostyki obrazowej i pracuje tam technik elektroradiolog, to obowiązują wszystkie te same przepisy co w RTG czy tomografii. To jest taki typowy skrót myślowy: obrazowanie = promieniowanie = ochrona radiologiczna. I właśnie to prowadzi do błędnego wyboru odpowiedzi. Ultrasonografia nie wykorzystuje promieniowania jonizującego, tylko fale ultradźwiękowe, czyli z punktu widzenia prawa atomowego i klasycznej ochrony radiologicznej jest poza zakresem tych regulacji. Nie ma tu ani dawek promieniowania w mSv, ani ryzyka indukcji nowotworów od promieniowania, ani konieczności ekranowania ścian ołowiem. Przepisy dotyczące antyseptyki w USG są jak najbardziej realne i praktyczne. Głowice USG są elementem, który ma bezpośredni kontakt ze skórą pacjenta, a przy badaniach przezpochwowych czy przezodbytniczych – z błonami śluzowymi. To wymaga przestrzegania zasad dezynfekcji, stosowania środków antyseptycznych, jednorazowych osłonek, odpowiedniego postępowania z żelem USG. Zaniedbanie tego obszaru to prosta droga do zakażeń krzyżowych, więc technik nie tylko „korzysta” z tych przepisów, ale praktycznie żyje nimi na co dzień. Podobnie jest z bezpieczeństwem i higieną pracy. W pracowni USG obowiązuje ogólne BHP: właściwe ustawienie stanowiska, dbałość o ergonomię, zapobieganie przeciążeniom kręgosłupa, prawidłowe podłączanie i użytkowanie sprzętu medycznego, zasady pracy z pacjentem nieprzytomnym lub agresywnym. Z mojego doświadczenia wynika, że akurat w USG problemy z kręgosłupem u personelu to ogromny temat, więc BHP to nie jest jakaś teoria z przepisów, tylko realna ochrona zdrowia pracownika. Przepisy ochrony przeciwpożarowej też obowiązują w każdej pracowni, niezależnie od rodzaju badań. Aparat USG to urządzenie elektryczne, często pracujące wiele godzin dziennie, podłączone do sieci, czasem z dodatkowymi urządzeniami jak drukarki, monitory, zasilacze awaryjne. Trzeba znać drogi ewakuacji, zasady użycia gaśnic, procedury w razie pożaru czy zadymienia, a także podstawy rozmieszczenia sprzętu tak, żeby nie blokować wyjść ewakuacyjnych. To wszystko wynika z przepisów ppoż. Sedno jest takie: w USG obowiązują antyseptyka, BHP i ppoż. Natomiast klasyczna ochrona radiologiczna, rozumiana jako system ochrony przed promieniowaniem jonizującym (dawki, dozymetry, strefy kontrolowane, osłony ołowiane), nie ma tu zastosowania, bo nie ma promieniowania jonizującego. Dlatego właśnie odpowiedź wskazująca na ochronę radiologiczną jest jedyną merytorycznie poprawną.