Prawidłowe umiejscowienie elektrody C4 w standardowym 12‑odprowadzeniowym EKG to V4, czyli V międzyżebrze w linii środkowo‑obojczykowej lewej. To jest klasyczny, opisany w wytycznych punkt: najpierw lokalizujemy lewe V międzyżebrze, potem wyznaczamy linię środkowo‑obojczykową (mniej więcej przez środek obojczyka) i tam przyklejamy elektrodę przedsercową V4. Ten punkt jest kluczowy, bo odprowadzenie V4 bardzo dobrze „patrzy” na ścianę przednio‑przegrodową i koniuszek lewej komory. W zawale przednim, zwłaszcza w okolicy koniuszka, zmiany w V4 są często jednymi z pierwszych i najbardziej wyraźnych. Moim zdaniem to jedno z najważniejszych odprowadzeń w praktyce ratunkowej i kardiologicznej. W standardzie rozmieszczenia elektrod przedsercowych przyjmuje się kolejność: V1 – IV międzyżebrze przy prawym brzegu mostka, V2 – IV międzyżebrze przy lewym brzegu mostka, V4 – V międzyżebrze linia środkowo‑obojczykowa lewa, dopiero potem V3 pomiędzy V2 i V4, a V5 i V6 bocznie w linii pachowej przedniej i środkowej. Właśnie dlatego w pytaniu mowa o C4 (oznaczenie stosowane często zamiennie z V4 w niektórych aparatach i opisach). Trzymanie się tych lokalizacji nie jest „fanaberią”, tylko elementem standaryzacji. Jeżeli przesuniemy elektrodę nawet o jedno międzyżebrze w górę czy w dół, możemy sztucznie zmienić amplitudę zespołów QRS, wygląd odcinka ST czy załamków T. W praktyce może to prowadzić np. do fałszywego podejrzenia przerostu komór, zawału lub odwrotnie – do przeoczenia zmian niedokrwiennych. Z mojego doświadczenia wynika, że dobrze wyrobiony nawyk liczenia żeber i świadomego szukania V międzyżebrza bardzo ułatwia szybkie, poprawne zakładanie elektrod, nawet u osób z otyłością czy u kobiet z dużymi piersiami (gdzie czasem trzeba minimalnie „obejść” tkankę, ale zachowując poziom V międzyżebrza i linię środkowo‑obojczykową). To wszystko składa się na dobrą praktykę techniczną w diagnostyce elektromedycznej.
W rozmieszczeniu elektrod przedsercowych w EKG łatwo pomylić się, bo punkty anatomiczne są do siebie relatywnie blisko, a oznaczenia V1–V6 lub C1–C6 bywają mylące. Podstawą jest jednak trzymanie się ściśle opisanych w wytycznych lokalizacji, bo każde przesunięcie zmienia obraz elektryczny serca rejestrowany przez aparat. Wiele osób intuicyjnie próbuje „uśredniać” położenie elektrod, na przykład umieszczając je w połowie drogi między dwiema innymi. To podejście kusi, zwłaszcza kiedy ktoś myśli kategoriami geometrii na klatce piersiowej, ale w EKG tak się nie robi. Punkt dla elektrody V3 rzeczywiście znajduje się pomiędzy V2 i V4, natomiast C4/V4 to konkretny, samodzielny punkt – nie umieszcza się go w połowie odległości między jakimikolwiek innymi elektrodami. To jest typowy błąd: pomylenie roli V3 z lokalizacją V4. Kolejna pułapka to mylenie poziomu żeber. IV międzyżebrze przy lewym brzegu mostka to klasyczne miejsce dla V2, a nie dla V4. Jeżeli elektrodę C4/V4 przykleimy tam, gdzie powinna być V2, uzyskamy obraz przesunięty bardziej ku przegrodzie i podstawie serca, przez co koniuszek i ściana przednia będą reprezentowane nieprawidłowo. To może dawać mylące wrażenie innej osi serca lub maskować wczesne zmiany niedokrwienne. Podobnie IV międzyżebrze przy prawym brzegu mostka to lokalizacja V1. Ta elektroda „patrzy” na prawą komorę i przegrodę, więc zamiana jej miejsca z V4/C4 kompletnie wypacza układ przedsercowy. W praktyce klinicznej takie przesunięcia prowadzą czasem do kuriozalnych opisów: np. „nietypowe uniesienie ST w V1–V2”, które tak naprawdę wynika tylko z błędnego położenia elektrod. Typowy błąd myślowy polega na tym, że ktoś uważa: „skoro wszystkie elektrody są na klatce piersiowej, to centymetr w tę czy w tamtą nie zrobi różnicy”. Niestety w EKG robi i to sporą. Dlatego w dobrych praktykach diagnostyki elektromedycznej zawsze podkreśla się: najpierw dokładna identyfikacja żeber i linii anatomicznych (mostek, linia środkowo‑obojczykowa, linie pachowe), dopiero potem przyklejanie elektrod. Utrzymywanie standaryzacji pozycji jest kluczowe, żeby zapis z dzisiaj dało się wiarygodnie porównać z zapisem sprzed tygodnia czy roku, a także z normami populacyjnymi.