Lina izoelektryczna w zapisie EKG to odcinek, w którym nie rejestruje się żadnej aktywności elektrycznej przekraczającej próg czułości aparatu – serce jest wtedy w stanie spoczynkowej polaryzacji błon komórkowych. Mówiąc prościej: wszystkie włókna mięśnia sercowego są mniej więcej w tym samym, „wyjściowym” stanie elektrycznym, więc na papierze widzimy prostą linię. Nie zachodzi ani depolaryzacja, ani repolaryzacja, tylko utrzymywanie potencjału spoczynkowego. To właśnie jest polaryzacja. W praktyce dobrze to widać np. w odcinku TP między zespołami QRS – ten fragment przyjmuje się często jako linię izoelektryczną odniesienia do oceny uniesień lub obniżeń odcinka ST. W diagnostyce klinicznej linia izoelektryczna jest kluczowym punktem odniesienia: porównuje się do niej wysokość załamków, ocenia się obniżenia i uniesienia ST, czy odcinek PQ jest izoelektryczny. Z mojego doświadczenia, przy interpretacji EKG zawsze warto najpierw „złapać” sobie tę linię, np. w odprowadzeniach kończynowych, i dopiero na tym tle analizować resztę. W wytycznych kardiologicznych, w tym ESC, przy ocenie zawału z uniesieniem ST (STEMI) wyraźnie podkreśla się, że uniesienie ST ocenia się względem prawidłowej linii izoelektrycznej. Dlatego zrozumienie, że jest to obraz polaryzacji, a nie jakiegoś ukrytego załamka, jest bardzo praktyczne: pomaga uniknąć nadinterpretacji drobnych odchyleń i lepiej ustawić bazową linię w głowie podczas każdej analizy EKG.
Wiele osób myli, co dokładnie przedstawia linia izoelektryczna w EKG, bo intuicyjnie wydaje się, że skoro serce „pracuje”, to cały czas musi coś się depolaryzować albo repolaryzować. Tymczasem w odcinkach, gdzie widzimy prostą, poziomą linię, mięsień sercowy jako całość nie generuje mierzalnej, zsynchronizowanej zmiany potencjału. Błędne skojarzenie z depolaryzacją przedsionków wynika z tego, że pierwszy widoczny element EKG to załamek P, który właśnie odpowiada depolaryzacji przedsionków. To nie jest linia izoelektryczna, tylko wyraźne wychylenie dodatnie lub ujemne. Podobnie repolaryzacja przedsionków rzeczywiście występuje, ale jest maskowana przez dużo silniejszą elektrycznie depolaryzację komór w zespole QRS. Nie tworzy osobnej linii, tylko „chowa się” w innych załamkach, dlatego nie widzimy jej jako osobnego elementu, a już na pewno nie jako odcinka izoelektrycznego. Depolaryzacja komór jest jeszcze mocniej myląca, bo kojarzy się z dużymi wychyleniami zespołu QRS. I słusznie – QRS to szybka zmiana potencjału w komorach, a więc intensywna czynność elektryczna, która na pewno nie odpowiada spokojnej, płaskiej linii. Typowym błędem myślowym jest założenie, że skoro coś „się dzieje w sercu”, to na EKG zawsze musi coś się rysować. Tymczasem linia izoelektryczna to moment, gdy włókna mięśnia sercowego są w stanie polaryzacji spoczynkowej i nie ma globalnej, zsynchronizowanej zmiany potencjału. Właśnie dlatego używa się jej jako punktu odniesienia do oceny zmian odcinka ST, odcinka PQ czy analizy przesunięć względem „zera”. W prawidłowej interpretacji przyjmuje się, że odcinek TP lub PQ (o ile nie jest patologicznie obniżony lub uniesiony) pokazuje linię izoelektryczną, a więc stan polaryzacji, a nie aktywnego pobudzenia. Zrozumienie tego porządku – załamek P, zespół QRS, załamek T jako czynna aktywność i między nimi okresy polaryzacji – jest kluczem do poprawnej, fachowej oceny każdego EKG.