Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

W tym pytaniu bardzo łatwo wpaść w pułapkę myślenia, że skoro zespół QRS jest taki „duży” i wyraźny, to musi zawierać w sobie różne procesy naraz: depolaryzację i repolaryzację, przedsionków i komór. To jednak nie tak działa. Z punktu widzenia elektrofizjologii serca zapis EKG jest sumą wektorów aktywności elektrycznej, ale poszczególne fragmenty krzywej przypisujemy do konkretnych zjawisk. Załamek P odpowiada depolaryzacji przedsionków, zespół QRS – depolaryzacji komór, a załamek T (plus odcinek ST) – repolaryzacji komór. Repolaryzacja mięśnia przedsionków rzeczywiście zachodzi, ale jest na tyle słaba i nakłada się w czasie na zespół QRS, że w standardowym 12-odprowadzeniowym EKG jej po prostu nie widać jako osobnego elementu. Założenie, że QRS odzwierciedla wyłącznie repolaryzację komór, odwraca kolejność zdarzeń. Repolaryzacja komór jest procesem wolniejszym, rozproszonym, dlatego w zapisie ma inną morfologię – to jest właśnie załamek T, czasem także załamek U. Zespół QRS jest szybki, stromy i stosunkowo wąski, co wynika z bardzo szybkiego przewodzenia pobudzenia przez układ bodźcoprzewodzący komór. W praktyce diagnostycznej, gdy oceniamy zaburzenia repolaryzacji (np. w niedokrwieniu, zaburzeniach elektrolitowych, wydłużonym QT), analizujemy głównie odcinek ST i załamek T, a nie QRS. Równie mylące jest kojarzenie zespołu QRS z jednoczesną depolaryzacją przedsionków i komór albo z łączoną repolaryzacją przedsionków i komór. Przedsionki „pracują elektrycznie” wcześniej: ich depolaryzacja to załamek P, a repolaryzacja zachodzi w czasie, gdy w zapisie pojawia się QRS, więc zlewa się z nim i jest niewidoczna. Standardowe podręczniki EKG i wytyczne kardiologiczne bardzo jasno to rozgraniczają, bo ma to znaczenie praktyczne. Jeśli ktoś myśli, że QRS zawiera także depolaryzację przedsionków, może potem błędnie interpretować brak załamka P, nie rozpoznając np. migotania przedsionków czy rytmów z węzła AV. Typowym błędem poznawczym jest też utożsamianie „dużego” wychylenia z większą ilością procesów biologicznych. Tymczasem wysoka amplituda QRS wynika głównie z większej masy mięśnia komór w porównaniu z przedsionkami i bardzo szybkiego, zsynchronizowanego pobudzenia. Dlatego w diagnostyce elektromedycznej przy interpretacji EKG zawsze uczymy się schematu: P – depolaryzacja przedsionków, QRS – depolaryzacja komór, T – repolaryzacja komór. To prosty model, ale bardzo użyteczny w codziennej praktyce, pozwalający logicznie analizować rytm, przewodzenie i zmiany niedokrwienne bez wpadania w takie właśnie nieporozumienia.