Prawidłowo – warstwa półchłonna (WP, HVL – half value layer) wyrażona w milimetrach miedzi jest klasycznym parametrem opisu jakości wiązki w terapii ortowoltowej, czyli dla promieniowania X w zakresie mniej więcej 100–300 kV. W tym przedziale energii miedź jest standardowym materiałem filtracyjnym i referencyjnym, bo jej liczba atomowa i gęstość dobrze „pasują” do charakteru wiązki ortowoltowej. Dzięki temu łatwo porównać twardość (penetracyjność) różnych aparatów i ustawień napięcia. W praktyce wygląda to tak, że do wiązki terapeutycznej stopniowo wsuwa się kolejne płytki Cu i mierzy spadek dawki lub mocy dawki. Grubość miedzi, przy której dawka spada do 50% wartości początkowej, to właśnie WP w mm Cu. Im większa WP, tym wiązka jest twardsza, bardziej przenikliwa i mniej pochłaniana w tkankach powierzchownych. W ortowolcie używa się tego do kontroli jakości aparatu, do doboru filtracji dodatkowej i do klasyfikacji wiązek zgodnie z rekomendacjami towarzystw fizyki medycznej oraz normami producentów. Moim zdaniem warto zapamiętać, że w ortowolcie „myśli się” w mm Cu, natomiast w diagnostyce klasycznej raczej w mm Al, a w megawolcie operuje się już innymi parametrami (np. PDD, TPR, TMR). W codziennej pracy technika czy fizyka medycznego znajomość WP w mm Cu pomaga szybko ocenić, czy wiązka ma odpowiednie własności do leczenia zmian powierzchownych, np. guzów skóry, bliznowców, zmian w obrębie jamy ustnej.
Warstwa półchłonna to pojęcie wspólne dla wielu dziedzin wykorzystujących promieniowanie jonizujące, ale kluczowe jest, w jakim materiale i dla jakiego zakresu energii ją określamy. Typowy błąd polega na automatycznym przenoszeniu jednego standardu na wszystkie zastosowania. W medycynie nuklearnej wprawdzie też mówi się o osłonach i tłumieniu, ale tam operuje się głównie radionuklidami emitującymi promieniowanie gamma lub beta i używa się ołowiu, wolframu czy betaglasa, a nie milimetrów miedzi jako standardu HVL. Dodatkowo w medycynie nuklearnej bardziej interesuje nas aktywność, czas połowicznego zaniku i dawka pochłonięta niż klasyczna WP dla wiązki rentgenowskiej. W terapii megawoltowej sytuacja jest jeszcze inna. Dla energii rzędu kilku–kilkunastu MV (akceleratory liniowe) miedź nie jest typowym materiałem referencyjnym do określania warstwy półchłonnej. Charakterystyka wiązki opisuje się raczej przez procentową dawkę głęboką (PDD) albo wskaźniki TPR/TMR, a kontrolę jakości prowadzi się w fantomach wodnych i za pomocą wiązki fotonów wysokoenergetycznych, gdzie rolę materiału odniesienia pełni woda lub tkanka ekwiwalentna. W diagnostyce radiologicznej z kolei HVL jak najbardziej się stosuje, ale standardowo w milimetrach aluminium, nie miedzi. Wynika to z niższych energii wiązki diagnostycznej (zwykle 40–120 kV) i historycznych oraz normatywnych zaleceń, np. w regulacjach dotyczących kontroli jakości aparatów RTG. Mylenie mm Al z mm Cu wynika często z tego, że oba pojęcia występują w literaturze i na szkoleniach obok siebie, ale są przypisane do innych zakresów energii i innych zastosowań. Dobra praktyka w ochronie radiologicznej i radioterapii jest taka, żeby zawsze kojarzyć: ortowolt – mm Cu, diagnostyka – mm Al, megawolt – inne wskaźniki jakości wiązki, a w medycynie nuklearnej głównie ekwiwalentne grubości ołowiu i parametry związane z izotopem, a nie klasyczną WP dla promieniowania rentgenowskiego.