Prawidłowo wskazana roczna dawka graniczna 20 mSv wynika z aktualnych zaleceń międzynarodowych (ICRP – International Commission on Radiological Protection) oraz przepisów prawa krajowego dotyczących osób zawodowo narażonych na promieniowanie jonizujące. Chodzi tu o tzw. efektywną dawkę roczną u pracowników zakwalifikowanych do kategorii A narażenia. W praktyce oznacza to, że planując pracę technika elektroradiologii, fizyka medycznego czy personelu w medycynie nuklearnej, całkowita zsumowana dawka z wszystkich badań i procedur w danym roku kalendarzowym nie powinna przekroczyć właśnie 20 mSv, liczonych jako średnia w okresie 5 lat, przy czym w żadnym pojedynczym roku nie wolno przekroczyć 50 mSv. Moim zdaniem ważne jest, żeby nie traktować tego limitu jako „celu do osiągnięcia”, tylko jako absolutny górny sufit, którego staramy się w ogóle nie dotykać. W dobrze zorganizowanej pracowni dawki osobiste techników zwykle są znacznie niższe, często na poziomie pojedynczych mSv rocznie. W codziennej pracy przekłada się to na obowiązek stosowania osłon stałych (parawany ołowiane, ściany ekranowane), środków ochrony indywidualnej (fartuchy, kołnierze, osłony na gonady), odpowiedniego pozycjonowania się względem źródła promieniowania, korzystania z zdalnego sterowania aparatem oraz rygorystycznego przestrzegania zasady ALARA – As Low As Reasonably Achievable. Dodatkowo każdy pracownik objęty jest dozymetrią indywidualną (dawkomierze osobiste), a wyniki są dokumentowane i okresowo analizowane. Jeśli dawki zbliżają się do poziomów ostrzegawczych, pracodawca ma obowiązek zmodyfikować organizację pracy, np. rotować personel, zmieniać obsadę dyżurów w pracowniach wysokodawkowych (TK, radiologia zabiegowa, medycyna nuklearna, radioterapia). Właśnie takie rozumienie limitu 20 mSv – jako narzędzia do planowania i kontroli narażenia – jest sednem profesjonalnej ochrony radiologicznej.
Roczna dawka graniczna dla osób zawodowo narażonych na promieniowanie jonizujące nie jest wartością przypadkową, tylko wynikiem wieloletnich analiz epidemiologicznych, badań biologicznych i zaleceń ICRP oraz Euratom. Dlatego odpowiedzi typu 5 mSv czy 15 mSv odzwierciedlają raczej mylenie limitów zawodowych z limitami dla ludności ogólnej. Dla osób z ogółu populacji, które nie pracują przy źródłach promieniowania, obowiązuje typowy limit rzędu 1 mSv rocznie (z wyłączeniem dawki naturalnej i medycznej), a wartości 5 mSv czy 15 mSv mogłyby się kojarzyć z dawnymi zapisami lub limitami dla konkretnych narządów w starszych regulacjach. Dla personelu medycznego byłoby to jednak zdecydowanie zbyt restrykcyjne, praktycznie uniemożliwiające normalną pracę w pracowniach TK, radiologii zabiegowej albo medycyny nuklearnej. Z drugiej strony wybór wartości 30 mSv świadczy częściej o intuicyjnym podejściu: „skoro to pracownik, to może mieć wyraźnie więcej niż ludność”. Tylko że obecne standardy bezpieczeństwa bardzo mocno podkreślają ograniczanie ryzyka nowotworów indukowanych promieniowaniem przez całe życie zawodowe, liczone często w dziesiątkach lat. Gdyby przyjąć wyższy roczny limit, całkowita dawka skumulowana pracownika po 30–40 latach pracy byłaby znacznie większa, a tym samym rosłoby prawdopodobieństwo późnych efektów stochastycznych. Dlatego przyjęto kompromisowe 20 mSv jako średnią roczną, przy jednoczesnym dodatkowym ograniczeniu: w żadnym pojedynczym roku nie przekraczać 50 mSv. Typowym błędem myślowym jest też mieszanie dawki efektywnej (mierzona w mSv i odnosząca się do całego organizmu) z dawkami równoważnymi dla konkretnych narządów, np. soczewki oka czy skóry, gdzie obowiązują inne, oddzielne limity. W praktyce ochrony radiologicznej najważniejsze jest, aby znać aktualne wartości prawne i rozumieć, że są one elementem całościowego systemu: klasyfikacji pracowników, dozymetrii indywidualnej, kontroli warunków pracy i planowania ekspozycji. Z mojego doświadczenia wynika, że osoby, które raz dobrze zrozumieją logikę tych limitów, rzadziej popełniają błędy przy organizacji pracy w pracowni i lepiej korzystają z zasady ALARA, zamiast traktować limity jako luźne wskazówki.