Kwalifikacja: MED.08 - Świadczenie usług medycznych w zakresie diagnostyki obrazowej, elektromedycznej i radioterapii

Spirometria, mimo że jest bardzo przydatnym i stosunkowo prostym badaniem czynnościowym układu oddechowego, nie jest narzędziem „do wszystkiego” w pulmonologii. Częsty błąd myślowy polega na tym, że skoro pacjent ma jakiś objaw ze strony układu oddechowego, np. kaszel, ból w klatce piersiowej czy krwioplucie, to odruchowo myśli się o spirometrii. Tymczasem dobór badania zawsze powinien wynikać z mechanizmu choroby. W krwiopluciu niejasnego pochodzenia kluczowe jest przede wszystkim ustalenie źródła krwawienia i wykluczenie zmian strukturalnych, takich jak guz płuca, zmiany zapalne czy malformacje naczyniowe. Do tego służą głównie badania obrazowe (RTG klatki piersiowej, tomografia komputerowa) oraz bronchoskopia, a nie spirometria. Spirometria nie pokaże guza ani nie wyjaśni, skąd dokładnie pochodzi krew, może jedynie ewentualnie wykazać towarzyszące zaburzenia wentylacji, co na tym etapie jest wtórne. W przypadku odmy opłucnowej sytuacja jest jeszcze bardziej jednoznaczna: jest to stan nagły, w którym powietrze dostaje się do jamy opłucnej i zapada się płuco. Takiego pacjenta absolutnie nie powinno się zmuszać do forsownego wydechu, bo spirometria wymaga maksymalnego nabrania powietrza i gwałtownego wydmuchu. To mogłoby realnie pogorszyć odmę, zwiększyć jej rozległość, a nawet doprowadzić do odmy prężnej. Standardy postępowania mówią tu raczej o szybkim RTG klatki piersiowej, ewentualnie drenażu, a nie o badaniach czynnościowych. Podobnie w ostrym zapaleniu płuc podstawą diagnostyki są objawy kliniczne, osłuchowe oraz obrazowanie (RTG), czasem badania mikrobiologiczne czy parametry zapalne. W fazie ostrej pacjent jest często osłabiony, duszny, ma gorączkę, więc spirometria nie wnosi kluczowych informacji, a może być dla niego zbyt obciążająca. Moim zdaniem warto zapamiętać prostą zasadę: spirometria służy głównie do oceny przewlekłych zaburzeń wentylacji (obturacja, restrykcja), a nie do rozwiązywania ostrych, strukturalnych problemów typu odma, krwawienie czy świeże zapalenie płuc. Dzięki temu łatwiej dobrać właściwe badanie do konkretnego problemu pacjenta i trzymać się dobrych praktyk klinicznych.