Na przedstawionym audiogramie tonalnym widać bardzo charakterystyczny obraz: słuch w niskich i średnich częstotliwościach jest w zasadzie prawidłowy lub tylko lekko obniżony, natomiast w okolicy 4–6 kHz pojawia się wyraźny, głęboki dołek progów słyszenia. Ten tzw. „notch” w wysokich częstotliwościach jest klasycznym obrazem urazu akustycznego, czyli uszkodzenia narządu Cortiego spowodowanego hałasem o dużym natężeniu. Moim zdaniem, jak się raz to zobaczy na wykresie, to później już trudno pomylić z czymś innym. W praktyce zawodowej, szczególnie w medycynie pracy i w diagnostyce laryngologicznej, taki kształt audiogramu kojarzy się przede wszystkim z narażeniem na hałas impulsowy (wystrzał, petarda, prasa mimośrodowa) albo przewlekły hałas przemysłowy bez odpowiedniej ochrony słuchu. Standardy audiologiczne (zarówno krajowe, jak i np. zalecenia WHO czy OSHA) podkreślają, że pierwsze uszkodzenie od hałasu ujawnia się właśnie w zakresie 3–6 kHz, najczęściej z maksimum około 4 kHz, przy zachowanej w miarę dobrej słyszalności w częstotliwościach mowy (0,5–2 kHz). Dlatego pacjent może jeszcze całkiem nieźle rozumieć mowę w cichym otoczeniu, ale zaczyna mieć problemy w hałasie, skarży się na szumy uszne, dyskomfort przy głośnych dźwiękach. W dobrze prowadzonej praktyce diagnostycznej taki wynik zawsze trzeba połączyć z dokładnym wywiadem: praca w hałasie, strzelectwo, koncerty, słuchawki na uszach, brak stosowania ochronników słuchu. W badaniach okresowych pracowników wynik z typowym dołkiem 4 kHz jest sygnałem, że trzeba pilnie zweryfikować warunki akustyczne stanowiska, stosowanie ochronników i ewentualnie zmodyfikować narażenie. Dobrą praktyką jest też kontrolne powtórzenie audiometrii po okresie unikania hałasu, ale prawdziwy uraz akustyczny niestety jest zmianą trwałą, co warto mieć w głowie przy omawianiu wyniku z pacjentem.
Na takim audiogramie bardzo łatwo pójść w złą stronę interpretacji, jeśli patrzy się tylko na ogólny obraz, bez znajomości typowych wzorców. Tutaj widać wyraźny, głęboki spadek czułości słuchu w okolicy 4–6 kHz przy stosunkowo dobrym słuchu w niskich i średnich częstotliwościach. To nie jest obraz słuchu w granicach normy, bo normą w audiometrii tonalnej uważa się progi do około 20 dB HL w całym badanym paśmie. Wysokie wartości progów (40–60 dB HL) w wąskim zakresie częstotliwości jednoznacznie świadczą o niedosłuchu, więc odpowiedź sugerująca prawidłowy słuch wynika raczej z „rzutem oka” niż z analizy liczb na osi pionowej. Częstym błędem jest też przypisywanie takiego wykresu starzeniu się narządu słuchu. Presbyacusis, czyli niedosłuch starczy, daje zwykle stopniowo narastający, dość gładki spadek słuchu w stronę wysokich częstotliwości, bez tak ostrego, wąskiego dołka. Krzywa jest raczej nachylona, a nie „wygryziona” w jednym punkcie. Jeżeli więc widzimy pojedynczy, stromy notch około 4 kHz, to typowy obraz związany z wiekiem raczej odpada. Z kolei niedosłuch uwarunkowany genetycznie ma bardzo zróżnicowane obrazy audiometryczne: może być płaski, może dotyczyć głównie wysokich albo niskich częstotliwości, często jest obustronny i postępujący, ale nie ma jednej, tak charakterystycznej „sygnatury” jak w urazie akustycznym. Sam kształt z ostrym dołkiem w wysokich tonach, przy prawie prawidłowych progach dla mowy, zdecydowanie bardziej pasuje do uszkodzenia od hałasu niż do wrodzonego zaburzenia. Typowy tok rozumowania prowadzący do błędnej odpowiedzi to patrzenie przede wszystkim na fragment wykresu w zakresie 500–2000 Hz, gdzie wyniki są bliskie normy, i ignorowanie tego, co dzieje się powyżej 3 kHz, albo odwrotnie – utożsamianie każdego ubytku w wysokich tonach z wiekiem. W dobrej praktyce diagnostyki elektromedycznej zawsze analizujemy cały przebieg krzywej audiometrycznej, porównujemy ucho prawe i lewe, zestawiamy wynik z wywiadem o hałasie, chorobach rodzinnych i wieku pacjenta. Dopiero taka całość pozwala uniknąć właśnie tych typowych pomyłek interpretacyjnych.