Prawidłowo powiązałeś ilustrację z badaniem densytometrycznym. Na obrazie widać typowy wynik densytometrii kości biodrowej: po lewej stronie projekcję kości z zaznaczonymi prostokątami pomiarowymi, a po prawej kolorowy wykres gęstości mineralnej kości (BMD, bone mineral density) w funkcji wieku, z opisanymi strefami: normy, osteopenii i osteoporozy. To właśnie jest standardowy wydruk z aparatu DEXA (DXA – dual-energy X-ray absorptiometry), czyli złotego standardu w diagnostyce osteoporozy według zaleceń WHO i większości towarzystw osteologicznych. Densytometria wykorzystuje niskoenergetyczne promieniowanie rentgenowskie o dwóch różnych energiach i na podstawie stopnia pochłaniania promieniowania oblicza masę mineralną kości w g/cm². Kluczowe parametry to T-score i Z-score; na ilustracji widać skale T-score oraz zakresy kolorystyczne, co jest bardzo charakterystyczne właśnie dla tego badania. W praktyce badanie densytometryczne wykonuje się głównie w okolicy szyjki kości udowej i kręgosłupa lędźwiowego, czasem w obrębie przedramienia. Służy ono nie tylko do rozpoznawania osteoporozy, ale też do oceny ryzyka złamań, monitorowania skuteczności leczenia farmakologicznego oraz decyzji o włączeniu lub modyfikacji terapii. Z mojego punktu widzenia warto pamiętać, że przy prawidłowym wykonywaniu DEXA bardzo ważne jest prawidłowe ułożenie pacjenta, unikanie artefaktów (np. metal, guzki zwapniałe) oraz stosowanie się do protokołów kalibracji aparatu – od tego zależy wiarygodność wyniku. W dobrych pracowniach technik zawsze weryfikuje pozycjonowanie szyjki kości udowej i odpowiednie zaznaczenie ROI, dokładnie tak jak sugeruje pokazany obraz.
Ilustracja przedstawia wynik badania densytometrycznego kości, ale łatwo tu pomylić się z innymi metodami, jeśli patrzy się tylko pobieżnie na obraz po lewej stronie. Nie jest to jednak badanie audiometryczne, scyntygraficzne ani dopplerowskie. Audiometria dotyczy narządu słuchu, a więc bada próg słyszenia i przewodnictwo dźwięku w uchu. Wyniki audiometrii przedstawia się zwykle w postaci audiogramu – charakterystycznego wykresu częstotliwość–natężenie dźwięku, bez żadnych zdjęć kości biodrowej czy projekcji rentgenowskich. Sam fakt, że na rysunku po lewej widać strukturę kostną, w zasadzie od razu wyklucza badanie słuchu, które nie wymaga obrazowania kości udowej. Scyntygrafia z kolei to typowe badanie medycyny nuklearnej. Wymaga podania radiofarmaceutyku i rejestracji promieniowania gamma za pomocą gammakamery. Obrazy scyntygraficzne mają zupełnie inny charakter – są to mapy rozkładu radioaktywności, zwykle w odcieniach szarości lub pseudokolorach, bez dokładnych konturów anatomicznych i bez bezpośredniego przeliczenia na gęstość mineralną kości w g/cm². Na pokazanym przykładzie nie ma też informacji o podaniu izotopu, nie ma typowego opisu „whole body scan” czy ognisk wychwytu, więc scyntygrafia po prostu nie pasuje. Badanie dopplerowskie jest odmianą ultrasonografii i służy do oceny przepływu krwi w naczyniach. Wynik zwykle zawiera kolorowe mapy przepływu (Doppler kolorowy) albo wykresy prędkości w funkcji czasu (Doppler spektralny). Tam analizujemy parametry hemodynamiczne, takie jak prędkość szczytową, indeks oporowy, kierunek przepływu. Na prezentowanej ilustracji brak jest jakichkolwiek naczyń, brak skali prędkości, za to widzimy opis BMD, T-score oraz kolorowe strefy normy, osteopenii i osteoporozy – to są typowe elementy raportu z densytometrii DEXA. Typowym błędem jest mylenie wszelkich kolorowych wykresów z „badaniem dopplerowskim” albo uznawanie każdego obrazu kości z kolorem za scyntygrafię. W praktyce warto zawsze sprawdzać, jakie wielkości są opisane na osiach wykresu i jakie jednostki występują w legendzie. Jeśli pojawia się BMD w g/cm², T-score oraz podział na normal, osteopenia, osteoporosis – mamy do czynienia z densytometrią, a nie z badaniem słuchu, przepływu krwi czy medycyną nuklearną.
