Na tym zapisie EKG widać klasyczny obraz migotania przedsionków. Zwróć uwagę, że w odprowadzeniu V1 brak jest wyraźnych, regularnych załamków P – zamiast tego pojawia się drobne, nieregularne „pofalowanie” linii izoelektrycznej, tzw. fala f. To właśnie typowy obraz chaotycznej, bardzo szybkiej aktywności przedsionków. Jednocześnie odstępy RR są nieregularne – komory pobudzane są w sposób całkowicie niemiarowy. Ten brak jakiejkolwiek powtarzalności rytmu komór to klucz do rozpoznania migotania przedsionków w praktyce. Moim zdaniem, jeśli ktoś nauczy się patrzeć jednocześnie na nieregularność RR i brak załamków P, to rozpoznawanie AF na dyżurze robi się dużo prostsze. W dobrych praktykach interpretacji EKG (tak jak uczą na kursach ACLS/ALS) zawsze zaczyna się od oceny rytmu: czy jest miarowy, czy są P przed każdym QRS, jaki jest odstęp PQ. Tutaj ten schemat szybko prowadzi do wniosku, że rytm jest niemiarowy, P nie ma, więc trzeba myśleć właśnie o migotaniu przedsionków. W warunkach klinicznych takie EKG ma ogromne znaczenie: pacjent z AF ma zwiększone ryzyko udaru mózgu, więc trzeba rozważyć antykoagulację (np. według skali CHA₂DS₂-VASc), a także kontrolę częstości komór (beta-blokery, werapamil, digoksyna) albo próbę przywrócenia rytmu zatokowego (kardiowersja, leki antyarytmiczne). Warto też pamiętać, że AF może być napadowe – wtedy zapis może być różny w czasie – ale zasada oceny EKG pozostaje identyczna. W technice wykonywania badania istotne jest, żeby zapis był czytelny, bez artefaktów i przy standardowej prędkości 25 mm/s i amplitudzie 10 mm/mV, bo tylko wtedy można wiarygodnie ocenić drobne fale przedsionkowe i nieregularność rytmu.
Ten zapis EKG łatwo pomylić z innymi patologiami, jeśli patrzy się tylko na kształt pojedynczych zespołów QRS, a nie na cały wzorzec rytmu. Częsty błąd to skojarzenie z częstoskurczem komorowym, bo ktoś widzi szybki rytm i od razu myśli o arytmii komorowej. W częstoskurczu komorowym rytm jest zwykle miarowy, zespoły QRS są szerokie, zniekształcone, a załamków P zazwyczaj nie widać lub są z nimi całkowicie rozkojarzone. Tutaj zespoły QRS są wąskie i morfologicznie prawidłowe, a najważniejsze – odstępy RR są wyraźnie nieregularne, co przemawia przeciwko VT. Inny typowy skrót myślowy to utożsamianie każdego nieprawidłowego EKG z zawałem serca. W zawale mięśnia sercowego oczekujemy charakterystycznych zmian odcinka ST (uniesienia, obniżenia), ewolucji załamków Q, czasem zmian w załamku T. Tutaj takich zmian nie widać, dominującym problemem jest zaburzenie rytmu, a nie zmiany niedokrwienne. Oczywiście pacjent z migotaniem przedsionków może mieć równocześnie chorobę wieńcową, ale samo AF nie jest rozpoznaniem zawału. Kolejne mylące rozpoznanie to blok lewej odnogi pęczka Hisa. W LBBB QRS jest poszerzony, ma specyficzny kształt w odprowadzeniach przedsercowych (m.in. szerokie, ząbkowane R w V5–V6, brak typowego q w I, V5–V6, często z wtórnymi zmianami ST-T). Co ważne, rytm przy bloku odnóg zwykle pozostaje miarowy – przewodzenie jest wolniejsze, ale regularne. W analizowanym zapisie zespoły QRS są wąskie, bez typowego obrazu bloku lewej odnogi, a nieregularność rytmu jednoznacznie kieruje w stronę arytmii nadkomorowej. Z mojego doświadczenia największy problem sprawia nieuwzględnianie regularności odstępów RR – wielu uczniów koncentruje się na pojedynczych zębach zamiast na ogólnym „ruchu” zapisu. Dobra praktyka to zawsze zaczynać ocenę od pytania: czy rytm jest miarowy, czy widzę załamki P przed każdym QRS, jaki jest związek P–QRS. Dopiero potem szukamy zawału, bloków odnóg czy innych subtelności. Takie uporządkowane podejście znacząco zmniejsza ryzyko błędnej interpretacji.